Πρόκειται για μια πολύ συνηθισμένη ερώτηση, ειδικά σε χώρες ευρείας θρησκευτικότητας όπως η Ελλάδα. Σκέφτηκα να παραθέσω τις απόψεις μου για ένα τόσο κοινό και συνηθισμένο ερώτημα που όμως όπως θα κατανοήσετε, θεωρώ πως τελικά το να απαντηθεί είναι εντελώς ανούσιο τόσο για εμάς, όσο και για τον ερωτών
Με το παρόν θέμα (για το οποίο θα ήθελα και τις δικές σας απόψεις), ήθελα μόνον να καταδείξω πως η σχέση μας με τον θεό είναι κατά τη γνώμη μου το πιο προσωπικό και απερίγραπτο πράγμα που βιώνουμε. Κατά τη γνώμη μου, υπάρχουν τόσοι "θεοί", όσοι και αυτοί που τον αναζητούν και προσπαθούν να τον προσεγγίσουν με διάφορους τρόπους.
Πραγματικά το να δηλώσει κάποιος (όπως εγώ) "ένθεος" ή καλύτερα "θεϊστής" (που αποτελεί την πιο γενικευμένη αποδοχή της έννοιας του θεού και αποτελεί διαφορετική έννοια από τον "ντεϊστή"), δε σημαίνει πως απαραίτητα ενστερνίζεται τον τάδε ή δείνα θεό κάποιας γνωστής θρησκείας. Για πολλούς πιστούς και δη χριστιανούς, αν δεν δούνε την αποδοχή στον δικό τους θεό, αυτόματα ονομάζουν τον ομιλούντα άπιστο, άθρησκο, άθεο κλπ, χωρίς να γνωρίζουν καν το τι σημαίνουν αυτές οι έννοιες, όπως άλλωστε οι περισσότεροι από αυτούς δεν γνωρίζουν σε ποιόν θεό πιστεύουν (και το αποδεικνύω αμέσως παρακάτω). Το αναφέρω αυτό από προσωπική εμπειρία, γιατί όταν με ρώτησε κάποιος συνάδελφός μου αν πιστεύω στον θεό, εγώ του απάντησα,
"νομίζω πως το να σου πω ότι είμαι θεϊστής είναι η πιο πλήρης απάντηση που μπορείς να λάβεις". Ξέρετε τι μου απάντησε;
"αμάν! καινούργια αίρεση είναι αυτή;" 
Η άγνοια περί βασικών εννοιών και προσεγγίσεων του θεού είναι εκτεταμένη αλλά το κύριο χρέος σε αυτό το έχουν οι εκπρόσωποι κι όχι οι πιστοί του χριστιανισμού. Δεν πρόκειται για (άλλη) μια επίθεση στον χριστιανισμό αλλά περί προσωπικών βιωμάτων της Ελληνικής καθημερινότητας...
Οι μελετητές του χριστιανισμού έχουν προσθέσει στην προσέγγιση του χριστιανικού θεού και την έννοια του
αποφατισμού, σύμφωνα με τον οποίο, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ακριβώς κι επαρκώς το τι είναι ο θεός. Φυσικά ο αποφατισμός έχει εφαρμογή σε όλους τους "υπερβατικούς" θεούς, ασχέτως θρησκείας...
Είναι σαφές πως η πραγματική Γνώση του θεού είναι κάτι πολύ δύσκολο και πολύ ιδιαίτερο ζήτημα. Κι επειδή ο ορισμός της γνώσης είναι "πληροφορία + εμπειρία", ακόμη κι αν η πληροφορία είναι σταθερή και δεδομένη για όλους, υπάρχει η εμπειρία, το βίωμα, το οποίο έχει τόσες παραλλαγές, όσοι και οι εμπλεκόμενοι σε αυτό... Επίσης, αν αναλογιστούμε τα επιστημονικά δεδομένα του φίλμ "What the bleep do we know!?" (δείτε περισσότερα
ΕΔΩ), κατανοούμε πως τελικά διαφέρουμε ακόμα και ως προς την πρόσληψη κι επεξεργασία της πληροφορίας, ασχέτως του αν τη βιώσουμε ή όχι. Κατά συνέπεια, οι πιθανότητες κι αιτίες διαφορετικότητας την προσέγγιση της ουσίας του θεού είναι πραγματικά απεριόριστες.
Το κλειδί στο όλο ζήτημα δεν είναι να "καταφέρουμε" να ενταχθούμε σε κάποιο γνωστό ή όχι θρησκευτικό κίνημα ή απλώς να δηλώσουμε άθεοι αλλά να μπορέσουμε να ορίσουμε τη θέση μας και την ατομικότητά μας απέναντι σε αυτό το μείζον μεταφυσικό ζήτημα περί θεού. Πραγματικά ένα τέτοιο εγχείρημα συνδέεται με μεγάλη ευθύνη καθώς η στάση που θα κρατήσουμε και η άποψη που θα ενστερνιστούμε θα καθορίσει σε σημαντικό βαθμό την πορεία μας τόσο στον εσωτερισμό όσο και στην καθημερινότητά μας. Η γνώμη μου είναι πως τελικά το να δώσουμε μια συνολική και αποκρυσταλλωμένη απάντηση στο τι είναι τελικά ο θεός
μας αποτελεί μακροχρόνια κι επίπονη νοητικά διαδικασία, ίσως ακόμα και δίχως οριστική απάντηση μέχρι το τέλος της ζωής μας! Θα έλεγα μάλιστα πως για τους "hard-core" του είδους, μία τέτοια ενασχόληση αποτελεί ένα πραγματικό raison d'etre... Όλα αυτά συμβαίνουν γιατί ουσιαστικά πρόκειται για ένα ταξίδι όπου η "Ιθάκη" μεταβάλλεται καθημερινά, καθώς η ουσία της ρυθμίζεται από τον βαθμό της κατανόησής μας σε αυτά τα ζητήματα. Όπως και να έχουν όμως τα πράγματα, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε απέναντι στον εαυτό μας πως ο δρόμος που θα ακολουθήσουμε στην αναζήτηση της ταυτότητας του θεού μας (ίσως η καλύτερη "Ιθάκη" που μπορεί να ψάχνουμε
), αποτελεί καθαρά προσωπική υπόθεση και ως τέτοια πρέπει να την περιβάλλουμε με τη δέουσα σοβαρότητα κι ευθύνη. Δεν είναι ούτε ντροπή, ούτε ανικανότητα το να ομολογήσει κάποιος (κι εγώ το ίδιο
) πως ακόμα δεν έχει καταλήξει στο τι ορίζει πραγματικά ως τον θεό του.
Φυσικά, οι υποστηρικτές των μεγάλων θρησκειών θεωρούν σε μεγάλο βαθμό πως έχουν ήδη λύσει το ζήτημα κι έχουν έτοιμες και αποκρυσταλλωμένες απαντήσεις σε αυτό. Όμως, μία εκτενής συζήτηση πάνω σε αυτό το ζήτημα θα αποκαλύψει πως τελικά οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν σε ποιόν θεό πιστεύουν και μάλιστα σε μερικούς το λάθος έχει φτάσει τόσο βαθιά που αναφωνούν πως "είναι δεδομένο πως δεν μπορώ να γνωρίζω σε πιόν θεό πιστεύω, ο θεός είναι ακατάληπτος"...
Σωστό αυτό αλλά μετά; Δεν υπάρχει μετά; Τι κάνει ένας θρησκευόμενος όταν αναγνωρίσει πως τελικά η λατρεία που αποδίδει δεν έχει παραλήπτη; Μένει στην απλή αποδοχή της άγνοιάς του ή μήπως ψάχνει τρόπους να την καταπολεμήσει; Θα έλεγα πως συμβαίνει το δεύτερο και σ' αυτό τη μεγαλύτερη ευθύνη τη φέρουν οι ποιμενάρχες κι όχι το ποίμνιο το οποίο μεγάλωσε με αυτή τη νοοτροπία του "μη τα ψάχνεις αυτά τα ζητήματα". Προτιμούμε λοιπόν έναν (άγνωστο) θεό εξ αποκαλύψεως ή έναν (δικό μας) θεό εξ ανακαλύψεως;
Κατανοούμε λοιπόν πως το τελικό αποτέλεσμα που ονομάζουμε "θεός" είναι μοναδικό και ξεχωριστό για κάθε ζηλωτή του θεϊσμού, ανεξαρτήτως προσέγγισης. Κατά συνέπεια, ερωτήσεις του τύπου "πιστεύεις στον θεό;" είναι εξ αρχής άσκοπες γιατί πραγματικά δεν οδηγούνε πουθενά. Ακόμη κι αν υπάρχει απάντηση ως "ναι", αυτό θα ήταν απόλυτα άχρηστο για τους υπολοίπους γιατί τη δική μου κοσμοθέαση δεν υπάρχει λόγος και ουσία στο να την αποδεχτεί κάποιος άλλος κι επιπλέον μπορεί να κατανοήσει μόνον το πληροφοριακό κομμάτι της αλλά όχι το εμεπιρικό. Αυτό γιατί είναι κάτι απόλυτα προσωπικό, είναι δικό μου και δεν ταιριάζει σε κανέναν άλλο, όπως επίσης και η κοσμοθέαση κανενός άλλου δεν θα μου φανεί χρήσιμη γιατί σε όλες τις περιπτώσεις, ο παράγοντας "εμπειρία" είναι καθοριστικός και πιο πάνω εξήγησα το πως δρα η εμπειρία. Το μόνο που μπορούμε να ανταλλάξουμε είναι οι πληροφορίες περί θεού.
Όλα έχουν να κάνουν με την κοσμοθέασή μας. Υπάρχει το "στρατόπεδο" των θεϊστών με αμέτρητες υποδιαιρέσεις κι εκδοχές, το ακριβώς απέναντι "στρατόπεδο" τον άθεων και στη μέση το "στρατόπεδο" των αγνωστικιστών. Θεωρώ πως από τη στιγμή που κάποιος αναγνωρίσει μέσα του έστω και κάποιας μορφής θεό (όπως κι αν τον εννοεί), τίθεται στο στρατόπεδο των θεϊστών, παράλληλα όμως, το να πιστεύω σε έναν θεό διαφορετικό από τον θεό πχ ενός συναδέλφου μου, με τοποθετεί μεν κι εμένα στο "στρατόπεδο" των θεϊστών αλλά η ταύτιση υπάρχει μέχρι εκεί.
Το κακό με τις "ταμπέλλες" που φοράνε κάποιοι σε αλλόθρησκους κλπ. έχει να κάνει καθαρά με το μορφωτικό τους επίπεδο και την προσωπική τους κατανόηση σε θέματα θρησκείας και μεταφυσικής γενικότερα. Εν μέρει είναι υπεύθυνοι για την καταστασή τους αλλά το κύριο μερίδιο ευθύνης το φέρουν πάντοτε οι ηγέτες των θρησκειών αλλά και οι απανταχού εκπρόσωποί των, καθώς σε καθημερινή βάση επιδίδονται σε έναν αγώνα διάκρισης, γιατί θέλουν να αποδείξουν και να πείσουν (άρα τελικά να επιβάλλουν) τη θρησκεία τους ως την καλύτερη και ανώτερη όλων των άλλων, σε τέτοιο βαθμό που μπορεί να φτάσει και σε (καθοδηγούμενο) φονταμενταλισμό ή μισαλλοδοξία.
Το ανέφερα και αλλού αλλά θα το θυμίσω και πάλι: Οι περισσότεροι οπαδοί των μεγάλων θρησκειών ανήκουν σε μία από αυτές τις θρησκείες λόγω παράδοσης, από τυπολατρεία, γιατί δεν τους ενδιαφέρει και τόσο το ζήτημα ή γιατί φοβούνται τον κοινωνικό αποκλεισμό που θα επέφερε μία ανοιχτή δήλωση μη ένταξης στην επικρατούσα θρησκεία. Μιας και μιλάμε για την Ελλάδα, είναι πολύ λίγοι εκείνοι που επέλεξαν πχ τον χριστιανισμό κατόπιν ενδελεχούς έρευνας και σύγκρισης θρησκεών και εσωτερικών συστημάτων, έτσι ώστε να καταλήξουν συνειδητά και οικειοθελώς σε αυτόν. Αυτοί οι άνθρωποι είναι βέβαιο πως αν είχαν γεννηθεί στην Κίνα, τώρα θα ήταν πχ Ταοϊστές, είναι λοιπόν καθαρά θέμα συμπτώσεων το ότι τώρα δηλώνουν χριστιανοί... Μπορεί να γίνομαι σκληρός αλλά θεωρώ πως αυτή είναι η πραγματικότητα σε πολλές χώρες με έκδηλο το θρησκευτικό συναίσθημα και είμαι διατεθημένος να συζητήσουμε τις όποιες διαφορετικές απόψεις πάνω σε αυτό.
Από την άλλη πλευρά, από το "στρατόπεδο" της άλλης κοσμοθέασης, τα ποσοστά αλλάζουν αντιδιαμετρικά και οι περισσότεροι άθεοι, αγνωστικιστές ή ακόλουθοι ειδικών θρησκευτικών πεποιθήσεων, έγιναν τέτοιοι γιατί ερεύνησαν ενδελεχώς αυτά τα μεταφυσικά ζητήματα, γιατί έχουν άποψη κι επέλεξαν συνειδητά και οικειοθελώς αυτή τη στάση απέναντι στο ζήτημα του θεού. Καλύτερα λοιπόν άθεος από άποψη, παρά ένθεος από παράδοση...
Χωρίς να θέλω να σας κουράσω άλλο, νομίζω πως έχω δώσει μια καλή εικόνα της προσέγγισής μου στο σύνηθες ερώτημα του αν πιστευω στο "θεό" και γιατί τελικά τέτοιες ερωτήσεις δεν έχουν κανένα νόημα ούτε για εμάς που θα απαντήσουμε αλλά ούτε και γι' αυτόν που μας ρωτά
