Η Αξία της Επιχειρηματικής Ηθικής!

[Rose]

http://www.epistimonikomarketing.gr/article_show.php?article_id=3118

Η Αξία της Επιχειρηματικής Ηθικής!

Σιγά να μην έχει ηθικούς φραγμούς το κεφάλαιο! Κι όμως, υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ της έννοιας της Αρετής και του Εμπορίου, κι όμως, μπορεί μία επιχείρηση να πετύχει τους στόχους της και να ακολουθεί πρακτικές που είναι συμβατές με την έννοια της Ηθικής.

Διάφοροι θεωρητικοί του σύγχρονου Μάνατζμεντ, όπως ο Bernard Mandeville, που υποστήριξε τον περίφημο «αμοραλισμό των επιχειρήσεων», ή ο Milton Friedman, που υποστήριξε πως η έννοια της «Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης» απευθύνεται μόνο σε οργανισμούς κοινής ωφέλειας ή φιλανθρωπικές οργανώσεις, ανέπτυξαν ουσιαστικά τις απόψεις τους γύρω από τους ηθικούς κανόνες και τις ηθικές επιλογές των επιχειρήσεων μεταξύ των εργαζομένων τους και της κοινωνίας στην οποία δραστηριοποιούνται!

Μόλις λίγες ημέρες πριν η έννοια της «Επιχειρηματικής Ηθικής», που με άλλα λόγια μεταφράζεται σε Εταιρική Κοινωνική Υπευθυνότητα, ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα εξαιτίας της υπογραφής του Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ της Ελληνικής Εταιρείας Διοικήσεως Επιχειρήσεων (ΕΕΔΕ) και του Ελληνικού Ινστιτούτου Επιχειρηματικής Ηθικής - ΕΒΕΝ Ελλάδος, παρουσία εκπροσώπων του Τύπου.

Το Μνημόνιο υπέγραψαν οι πρόεδροι των δύο φορέων Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος και Αντώνης Γκορτζής και αφορά τους παρακάτω άξονες:

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - Δημιουργία Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων σχετικών με την Επιχειρηματική Ηθική όσο και με τη διάχυση Μοντέλων που αφορούν το θέμα. ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ-ΒΡΑΒΕΙΑ - Δημιουργία από κοινού εκδηλώσεων και βραβείων που θα βοηθήσουν στη διάχυση των αρχών της Επιχειρηματικής Ηθικής πιθανότατα και με τη συνεργασία του Τμήματος της Διεθνούς Διαφάνειας που δρα στην Ελλάδα. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΩΔΙΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ - Δημιουργία Κώδικα Επιχειρηματικής Ηθικής, ίσως και με τη συνεργασία άλλων φορέων, καταβάλλοντας ταυτόχρονα προσπάθεια να υιοθετηθεί από μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων στην Ελλάδα. ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΩΝ ΔΥΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ ΑΛΛΗΛΩΝ - Προώθηση θεμάτων των δύο οργανισμών μέσα από τις ιστοσελίδες τους αντίστοιχα.

Το Ε.Μ., που έχει επανειλημμένα επιχειρηματολογήσει για τη σημασία της Κοινωνικής Υπευθυνότητας όταν περνάει μέσα από την Επιχειρηματική Κουλτούρα, χαιρετίζει την πρωτοβουλία αυτή των δύο φορέων και  θα σταθεί αρωγός των ενεργειών τους προκειμένου να συμβάλλει στην προσωπική βελτίωση των σύγχρονων Στελεχών Επιχειρήσεων.

ΥΓ.: Ένα μεγάλο ευχαριστώ για τα πολλά και θετικότατα σχόλια που λάβαμε για το πρόσφατο θεματικό μας αφιέρωμα με κύριο προβληματισμό το ερώτημα: «Η ΕΚΕ είναι κόστος ή επένδυση;». Το Ε.Μ. θα συνεχίσει να δίνει έμφαση στο κοινωνικό πρόσωπο των εταιρειών, ενώ με μεγάλο ενθουσιασμό ετοιμαζόμαστε και για το ετήσιο Λεύκωμά μας για το 2009, που θα κυκλοφορήσει, όπως κάθε χρόνο, στις αρχές του προσεχούς Ιουνίου.

[Rose]

http://www.morax.gr/Article/%CE%95%CF%80%CE%B9%CF%87%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B7%CE%B8%CE%B9%CE%BA%CE%AE-&-%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%85%CE%B8%CF%8D%CE%BD%CE%B7

Επιχειρηματική ηθική & εταιρική κοινωνική ευθύνη

Του Γεν. Διευθυντή και μέλους του Δ.Σ. του ΣΕΒ κ.Ιωάννη Δραπανιώτη

Aναδημοσιεύουμε ένα επίκαιρο ζήτημα που έθιξε στην ομιλία του ο γενικός διευθυντής του ΣΕΒ. Δυστυχώς πρόκειται για ένα θλιβερό θέμα που τείνει να πάρει εκρηκτικές διαστάσεις σε ορισμένους κλάδους! Η «Επιχειρηματική Ηθική» βάλλεται από τον προσωπικό πλουτισμό ο οποίος ως οδοστρωτήρας δεν σταματά πουθενά. Ο κοινός «απατεώνας» τώρα λέγεται «μεγαλοπαράγοντας», «γάτος», «άπιαστος», «τσακάλι», και επιβραβεύεται από τα ΜΜΕ τα οποία τον προβάλλουν με το αζημίωτο! Η «Επιχειρηματική Ηθική» όπως και η «Πολιτική» δεν πρόκειται να επανέλθει στο προσκήνιο εφόσον το σημερινό σύστημα εξουσίας, μέσω της Κυβέρνησης, επιμένει να ελέγχει τις δύο θεσμικές εξουσίες, Νομοθετική και Δικαστική, και να «συναλλάσσεται» με τις υπόλοιπες τρεις, ΜΜΕ, Επιχειρήσεις και Συνδικαλισμό!

Τα σχόλια του κοινού «πάνε και έρχονται» και εμείς «κρυφό καμάρι»!. ...

[Rose]

http://erymanthos.eu/index.php?option=com_content&view=article&id=283:-eke&catid=55:koinonia-politon&Itemid=61

Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (EKE)

Του Βασίλη Τακτικού *

Οι επιχειρήσεις αποτελούν οντότητες, άρρηκτα συνδεδεμένες με το κοινωνικό σύνολο μέσα στο οποίο δραστηριοποιούνται, επηρεάζοντας και επηρεαζόμενες από τα δεδομένα της εποχής και του χώρου δράσης τους αποτελώντας ταυτόχρονα μιας από τις μεγαλύτερες απειλές για το φυσικό κόσμο αλλά και τον μεγαλύτερο σύμμαχό στην αποστολή για την προστασία του. Οφείλουν επομένως να αναπροσαρμόσουν τις στοχεύσεις και τις αντιλήψεις τους και να αναγνωρίσουν την ευθύνη που τους αναλογεί, απέναντι στο περιβάλλον αλλά και την κοινωνία. Να σέβονται δηλαδή τις βασικές αρχές και τις αξίες που χαρακτηρίζουν τον πολιτισμό μας: τον σεβασμό προς τον άνθρωπο, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την παροχή ίσων ευκαιριών, τον σεβασμό στο περιβάλλον που κληρονομήσαμε, την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και της ποιότητας ζωής.

Σταδιακά, αυτή η προσαρμογή αντιλήψεων οδηγεί όλο και περισσότερες επιχειρήσεις στην αναθεώρηση των προτεραιοτήτων τους και την υιοθέτηση δράσεων Εταιρικής Κοινωνικής ευθύνης (ΕΚΕ) με αποτέλεσμα τον εμπλουτισμό των έως τα τώρα στείρων και μονοσήμαντων τριγωνικών σχέσεων ανάμεσα στο Κράτος, την Αγορά και την Κοινωνία Πολιτών. Η ΕΚΕ ανοίγει ένα νέο ελπιδοφόρο πεδίο κοινωνικά επωφελούς δράσης που έχει τη δυναμική να προκαλέσει σταδιακά μια ευρύτερη αλλαγή στην επιχειρησιακή λειτουργία και φιλοσοφία με θετικές επιπτώσεις και κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις μπορεί να προσφέρει καινοτομικές μορφές Συμπράξεων σε δεκάδες τομείς.

Ως Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη εννοούμε την ηθική συμπεριφορά μιας επιχείρησης στις σχέσεις της με την κοινωνία. Βέβαια, λόγω του πολυσύνθετου χαρακτήρα της έννοιας δεν υπάρχει ένας κοινά αποδεκτός ορισμός σε παγκόσμιο επίπεδο, παρόλο που χρησιμοποιείται ευρύτατα στο δημόσιο διάλογο διεθνώς. Η διαφορετικότητα των ορισμών συνδέεται με τη φιλοσοφία, τον βαθμό ανάπτυξης κάθε χώρας και τις προτεραιότητες που υπάρχουν στις διάφορες περιφέρειες με αποτέλεσμα διάφοροι φορείς έχουν διατυπώσει τους δικούς τους ορισμούς. Παραθέτουμε μερικούς που κατά τη γνώμη μας αντικατοπτρίζουν την ποικιλία των προσεγγίσεων.

   “Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη είναι η οικειοθελής δέσμευση των επιχειρήσεων για ένταξη στις επιχειρηματικές τους πρακτικές κοινωνικών και περιβαλλοντικών δράσεων, που είναι πέρα από όσα επιβάλλονται από τη νομοθεσία και έχουν σχέση με όλους όσοι άμεσα ή έμμεσα επηρεάζονται από τις δραστηριότητές τους”
(Ελληνικό Δίκτυο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη)

   “Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη είναι η έννοια σύμφωνα με την οποία οι επιχειρήσεις ενσωματώνουν σε εθελοντική βάση κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς προβληματισμούς στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και στις επαφές τους με άλλα ενδιαφερόμενα μέρη”
(Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Πράσινη Βίβλος, 2001)

   “Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη είναι η διαρκής δέσμευση των επιχειρήσεων για ηθική συμπεριφορά και συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη με ταυτόχρονη βελτίωση της ποιότητας ζωής τόσο του εργατικού τους δυναμικού και των οικογενειών τους καθώς επίσης και των τοπικών κοινοτήτων και της κοινωνίας γενικότερα ”
(WBCSD Stakeholder Dialogue on CSR, The Netherlands, 1998)

   “ Η ιδέα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης έχει σχέση με τον τρόπο που μια εταιρία εφαρμόζει την έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης, η οποία στηρίζεται σε τρεις πυλώνες : τον οικονομικό, τον κοινωνικό και τον περιβαλλοντικό. Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη υποδηλώνει ότι μια εταιρία ασχολείται σοβαρά όχι μόνον με την αποδοτικότητα και ανάπτυξή της, αλλά και τον κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπό της. Πρέπει επίσης να δίνει ιδιαίτερη προσοχή στους εκφραζόμενους προβληματισμούς των ενδιαφερόμενων μερών της : εργαζομένων, μετόχων, πελατών, προμηθευτών και της κοινωνίας γενικότερα”
(Novethic)

   “Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη είναι η δέσμευση της ηγεσίας μιας επιχείρησης για θεμελιώδεις αξίες και αναγνώριση των τοπικών και πολιτιστικών διαφορών κατά την εφαρμογή παγκόσμιων πολιτικών. Είναι η υιοθέτηση εκ μέρους των επιχειρήσεων της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και των εργασιακών δικαιωμάτων του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας” (Ολλανδία)

Παρ’ όλους τους διαφορετικούς ορισμούς υπάρχουν τρία σημεία για τα οποία υπάρχει συναίνεση. Το ένα αφορά τον εθελοντικό χαρακτήρα της ΕΚΕ, το δεύτερο αναφέρεται στη στενή σχέση της ΕΚΕ με την έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης και το τρίτο ότι δεσμεύει την επιχείρηση ώστε η ΕΚΕ να αποτελεί μόνιμη στρατηγική της επιλογή κι όχι απλά μια δευτερεύουσα περιστασιακή επιλογή. Ύστερα από έρευνα που έγινε σε διεθνές επίπεδο, προέκυψε ότι οι επιχειρήσεις κατανοούν με διαφορετικό τρόπο την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη.

Το άνοιγμα της κλιμάκωσης της κατανόησης είναι μεγάλο και μπορεί να χωριστεί στα εξής επίπεδα:
Παροχή εργασίας στο προσωπικό και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Για τις επιχειρήσεις αυτές ηθική συμπεριφορά σημαίνει σεβασμός της νομοθεσίας. Βέβαια, στην περίπτωση αυτή δεν μπορούμε να πούμε ότι λόγω του ότι οι επιχειρήσεις σέβονται τους νόμους είναι και κοινωνικά υπεύθυνες.

Εξομοίωση της ΕΚΕ με την αγαθοεργία και συνήθως, δημιουργία ιδρύματος μέσα από το οποίο προωθούνται οι δωρεές.

“Αρνητικά κριτήρια”: πρόκειται για επιχειρήσεις που λένε ότι “δεν προξενούν ζημιά”. Δεν μολύνουν το περιβάλλον, δεν καταναλώνουν μη ανανεώσιμους φυσικούς πόρους, δεν παράγουν επιβλαβή προϊόντα.
“Θετικές δράσεις”: δηλαδή θετική ενασχόληση με κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα, ως μέρος της εσωτερικής δυναμικής των επιχειρήσεων. Για παράδειγμα ένταξη στις στρατηγικές τους συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης ή απασχόληση ατόμων που ανήκουν σε μειονεκτούσες ομάδες.
“Παγκόσμια επιρροή”: οι επιχειρήσεις δέχονται ότι έχουν επιρροή κι ευθύνη που ξεπερνά το χώρο που είναι δραστηριοποιημένες. Εδώ περιλαμβάνονται κι επιχειρήσεις που διενεργούν κοινωνικούς ελέγχους στην παραγωγική τους αλυσίδα.

“Ενσωμάτωση αποστολής κι ευθύνης”: καινοτόμες επιχειρήσεις που έχουν δημιουργηθεί σε συνεργασία με ΜΚΟ ή άλλους κοινωνικούς φορείς κυρίως στην Ολλανδία, το Βέλγιο, τον Καναδά κι αλλού, με ειδικό στόχο την παραγωγή προϊόντων ή υπηρεσιών που λαμβάνουν υπόψη τις αρχές της ΕΚΕ σε όλα τα στάδια της διαδικασίας παραγωγής και διάθεσης.

Αντικατοπτρίζοντας τις πιο πάνω διαφορετικές αντιλήψεις, οι επιχειρήσεις εφαρμόζουν δράσεις ΕΚΕ με πολύ διαφορετικούς τρόπους. Πολλές επιχειρήσεις απλά συντάσσουν έναν κώδικα ηθικής ή έναν οδηγό καλής συμπεριφοράς, στον οποίο εκθέτουν μια σειρά από προθέσεις και παραινέσεις σχετικά με την κοινωνία και το περιβάλλον. Άλλες θέτουν στόχους, αναλαμβάνουν δράσεις εφαπτόμενες ή άμεσα σχετικές με τις βασικές τους λειτουργίες και προβαίνουν σε εσωτερικούς ελέγχους και κάποιες από αυτές προχωρούν ακόμη πιο μακριά εφαρμόζοντας συστήματα αξιολόγησης των δράσεων ΕΚΕ όπως για παραδείγματα το EMAS, το ISO 14001 για το περιβάλλον, ή το SA 8000 για το ανθρώπινο δυναμικό. Πολλές φορές η ΕΚΕ ενσωματώνεται στην επιχείρηση στο πλαίσιο ενός πλήρως εξειδικευμένου συστήματος διαχείρισης, προσέγγιση που αφορά κυρίως θέματα περιβάλλοντος και λιγότερο κοινωνίας. Τέλος, υπάρχουν επιχειρήσεις που δεν αρκούνται μόνον στην εφαρμογή ενός προτύπου ή εξειδικευμένου συστήματος διαχείρισης. Προχωρούν σε διάλογο με τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τους στόχους των προγραμμάτων ΕΚΕ, τα στάδια εφαρμογής, την ποιότητα των ελέγχων, τη δυνατότητα ευρύτερης επικοινωνίας των αποτελεσμάτων κ.λ.π. και καταλήγουν σε δράσεις μέσα από τις οποίες έχουν όφελος και τα δύο μέρη.

Σήμερα, ο θεσμός της Εταιρικής Κοινωνικής ευθύνης, προσδιορίζεται με πολιτικές και δράσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία του δίνει ακόμη μεγαλύτερη πολιτική προβολή κι επιβραβεύει ευρωπαϊκές επιχειρήσεις για τις ενέργειές τους σε αυτόν τον τομέα, ενθαρρύνοντας έτσι την ανάληψη μεγαλύτερων πρωτοβουλιών. Αναγνωρίζοντας ότι οι επιχειρήσεις έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην Εταιρική κοινωνική ευθύνη, η ΕΕ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μπορεί να επιτύχει καλύτερα τους στόχους της σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και έχει ήδη εξαγγείλει την υποστήριξή της στην δημιουργία ευρωπαϊκής συμμαχίας για την Εταιρική κοινωνική ευθύνη. Έτσι στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχει ένα πλέγμα νόμων και κανόνων για την προστασία του περιβάλλοντος κατά την διαδικασία παραγωγής που προστατεύει και προάγει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Αυτό το πλαίσιο, αποτελεί βάση εκκίνησης ώστε οι εταιρείες να ξεκινούν από ένα δεδομένο σημείο και να προχωρούν μπροστά υιοθετώντας έναν κώδικα δεοντολογίας που προάγει συντεταγμένα την ποιότητα ζωής, την κοινωνική μέριμνα, την εκπαίδευση, την επιμόρφωση των εργαζομένων κλπ. Η ευρύτερη έννοια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στοχεύει να διαμορφώσει κλίματος ώστε οι επιχειρήσεις κι οι επιχειρηματίες θα είναι σεβαστοί όχι μόνον επειδή παράγουν κέρδη αλλά και για την σωστή συνεισφορά τους και την ανταπόκρισή τους στις κοινωνικές προκλήσεις και ευαισθησίες του σήμερα και του αύριο.

Σε πολλές περιπτώσει η πραγματική, ειλικρινής κι ανθρωποκεντρική εταιρική ευθύνη έρχεται να δώσει φιλί ζωής στις κοινωνίες και κατ’ επέκταση στον ίδιο τον άνθρωπο αφού δράσεις και οι ενέργειες των επιχειρήσεων συμβάλουν στην αντιμετώπιση κοινωνικών και περιβαλλοντικών ζητημάτων. Άλλωστε, θεωρητικά τουλάχιστον, οι επιχειρήσεις είναι κι αυτές κομμάτι της κοινωνίας κι η πορεία στους εξαρτάται από το ίδιο το κοινωνικό σύνολο. Αυτή η αμφίδρομη σχέση, επιχείρησης και κοινωνικού συνόλου, προσδιορίζεται και καθορίζεται μέσα από τις συντεταγμένες κάθε εποχής, σε συνδυασμό με το επιχειρηματικό τομέα που δραστηριοποιείται η επιχείρηση. Είναι ανάγκη οι επιχειρήσεις να δούνε την Ευθύνη τους απέναντι στην κοινωνία με βάση τις αξίες που η ανθρώπινη φύση ορίζει. Τα δε προγράμματα εταιρικής ευθύνης είναι απαραίτητο να έχουν πολυδιάστατη εφαρμογή, να αναπτύσσονται σφαιρικά και να απευθύνονται σε όσον το δυνατόν ευρύτερο κοινό αν όχι στην κοινωνία στο σύνολο της. Η ΕΚΕ αποτελεί το αντίδοτο στην οικονομική κρίση και επένδυση για την αειφόρο ανάπτυξη. Η επιχείρηση που επενδύει ειλικρινά συνειδητά κι υπεύθυνα σε δράσεις εταιρικής ευθύνης αντιλαμβάνεται το ρόλο που της αναλογεί ως υπεύθυνη εταιρεία απέναντι στο κοινωνικό σύνολο με το οποίο συνυπάρχει και συλλειτουργεί. Όμως η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη δεν προσφέρεται για πρόσκαιρη χρήση και δεν αποφασίζεται γρήγορα κι άμεσα αλλά οφείλει να χαρακτηρίζεται από οργανωμένες, διαχρονικές ενέργειες με στόχο να προσδώσει προστιθέμενη αξία στο κοινωνικό κεφάλαιο.

Πέρα από τη θεωρία και τις καλές προθέσεις, η αλήθεια είναι ότι η εταιρική ευθύνη κι ηθική των επιχειρήσεων όπως παρουσιάζεται συχνά από τις διευθυντικές ελίτ δημιουργεί πολλά νεφελώματα και συγχύσεις εάν δεν συνδέεται με την κοινωνική οικονομία η οποία και είναι ο μοναδικός χώρος της οικονομίας που ταυτίζεται με την ηθική επιχειρηματικότητα. Κάτω από αυτό το σκεπτικό βασικό παραδοχή είναι ότι, όσον αφορά την ελληνική πραγματικότητα και τις εναπομείνασες ελληνικές επιχειρήσεις, η εταιρική ευθύνη δεν μπορεί να παρουσιάζεται ως πανάκεια αφού στη πράξη δεν υπάρχει μια ενιαία διαχρονική ηθική αλλά πολλές επιμέρους διαπραγματεύσιμες ηθικές ή ηθικολογίες.

Αυτό που επίσης είναι σημαντικό και ενδιαφέρον είναι να απαντηθεί το ερώτημα εάν υπάρχει μια γενική ηθική που αντανακλά στην επιχειρηματικότητα ή αν τελικά υπάρχουν περισσότερες ηθικές, θρησκευτικές, ιδεολογικές, εθνικές κλπ ιδεολογίες οι οποίες αντανακλούν σε διαφορετικό βαθμό στην αποτελεσματικότητα της Εταιρικής Κοινωνικής ευθύνη. Είναι βέβαια γεγονός ότι υπάρχουν αρχέτυπα ηθικής του τύπου: «ου κλέψεις», αλλά οι παραδοσιακές ηθικές ιδεολογίες του κράτους και της βρίσκονται σήμερα σε παρακμή γεγονός που αποτυπώνεται ανάγλυφα και στις επιχειρήσεις. Η ηθικολογία από την άλλη πλευρά ήταν πάντοτε το πέπλο της υποκρισίας για κάθε είδους εξουσία. Εν προκειμένω, η αποτελεσματικότητα της ηθικής στην οικονομία και τις επιχειρήσεις εξαρτάται από θεσμούς κοινωνικής συμπεριφοράς, θεσμικά εργαλεία και νόμους. Όταν όμως οι νόμοι που ψηφίζονται δεν εφαρμόζονται ούτε από το ίδιο το κράτος τότε η όποια ηθική εκφυλίζεται. Έχουμε έτσι παρατηρείται το γνωστό φαινόμενο κατά το οποίο το κράτος «κλέβει» στη σχέση του με τις επιχειρήσεις, οι επιχειρήσεις αντιδρώντας «κλέβουν» στη σχέση τους με τους πολίτες – καταναλωτές και οι πολίτες με τη σειρά «κλέβουν» κι αυτοί με τον τρόπο τους το κράτος διαιωνίζοντας όλοι μαζί έναν φαύλο κρίκο υποκρισίας κι «ανηθικότητας».

Με βάση τις κυρίαρχες ιδεολογικές ηθικές του παρελθόντος έχουμε φτάσει στην κοινή παραδοχή ότι η σημερινή οικονομική κρίση είναι στην ουσία της ηθική. Δηλαδή μια κρίση η οποία οδηγεί μεγάλα τμήματα πληθυσμού στον κοινωνικό και οικονομικό αποκλεισμό, τη φτώχεια και τη παγκόσμια περιβαλλοντική απειλή. Η σημερινή κρίση είναι προϊόν της κυρίαρχης προτεσταντικής ηθικής της αγοράς και της σοσιαλιστικής ηθικής του κράτους. Γιατί στην μεν πρώτη περίπτωση αποδείχθηκε ότι δεν ισχύει απεριόριστα αυτό που είπε ο Adam Smith ότι «κάνοντας ο καθένας το καλύτερο για τον εαυτό του και την τσέπη του κάνει και καλό στην κοινωνία» κι ασφαλώς, δεν ισχύει η σοσιαλιστική ηθική της συλλογικότητας ότι δηλαδή «το υποτιθέμενο καλό της κοινωνίας ταυτίζεται με τα συμφέροντα της κρατικής γραφειοκρατίας και τα προνόμιά της έναντι του υπόλοιπου πληθυσμού».

Βέβαια, όλες αυτές οι ηθικές ιδεολογίες έπαιξαν σημαντικό ρόλο για μια μεγάλη ιστορική περίοδο. Σήμερα όμως έχουν φτάσει στα όρια τους. Για παράδειγμα η ρήξη της προτεσταντικής ηθικής με τον καθολικισμό κι η κατάργηση της αμαρτίας του τόκου του χρήματος, τον οποίο στηλίτευε κι απαγόρευε ηθικά ο Χριστιανισμός, σήμανε την αρχή για την εκτεταμένη θεσμική συσσώρευση κεφαλαίου στην δύση. Εδώ φαίνεται καθαρά πώς η μεταμόρφωση της ηθικής ενίσχυσε την ανάπτυξη του καπιταλισμού και των επιχειρήσεων οδηγώντας τελικά στην υπερσυγκέντρωση κεφαλαίου έξω από την πραγματική οικονομία, γεγονός που οδήγησε στην οικονομική ασφυξία μεγάλο μέρος των μικρών επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.

Με την ιδία λοιπόν ηθική βλέπουμε ιστορικά άλλοι να οδηγούνται στη κόλαση και άλλοι στο παράδεισο. Εάν σήμερα αναζητούμε την αποτελεσματικότητα μέσω της ηθικής, οφείλουμε να την διαχωρίσουμε από τις ηθικές του παρελθόντος και να τη προσαρμόσουμε στη σημερινή πραγματικότητα απαλλάσσοντάς την από ηθικές ιδεολογικές αυταπάτες και να προσαρμόσουμε τον νεόδμητο θεσμό της ΕΚΕ που παρουσιάζεται ως γενικό εργαλείο της ηθικής επιχειρηματικότητας στα νέα δεδομένα. Ωστόσο υπάρχουν όρια στην λειτουργία και την αποτελεσματικότητα της «κοινωνικής εταιρικής ευθύνης».

Η κοινωνική εταιρική ευθύνη είναι ένα από τα συστατικά για την θεραπεία της ηθικής παρακμής του συστήματος και όχι πανάκεια όπως παρουσιάζεται. Αντιμετωπίζει το μερικό κι όχι το όλον του προβλήματος. Το καταλυτικό στοιχείο της ηθικής επιχειρηματικότητας βρίσκεται στην ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας στα πλαίσια της οποίας όχι μόνον μπορεί να λειτουργήσει καθαρά η ηθική επιχειρηματικότητα, αλλά κυρίως μπορεί να καλύψει τα ηθικά κι υλικά κενά της επιχειρηματικότητας που έχει σαν κίνητρο το κέρδος. Μπορεί δηλαδή να πραγματοποιήσει «ηθικές επενδύσεις» καλύπτοντας τα κενά σε τομείς που ενώ είναι αναγκαίο να λειτουργήσουν, προκειμένου να προσφέρουν αγαθά κι υπηρεσίες στο κοινωνικό σύνολο, εντούτοις δεν λειτουργούν επειδή δεν προσφέρουν κερδοφορία.

Ηθικές επενδύσεις έχουμε κυρίως όταν συνδυάζονται η ανάπτυξη των κοινωνικών πόρων, δηλαδή η λειτουργία του λεγόμενου κοινωνικού κεφαλαίου, με τις οικονομικές επενδύσεις στο χώρο της μη κερδοσκοπικής οικονομίας. Η μη κερδοσκοπική- κοινωνική οικονομία μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά ακριβώς επειδή μπορεί να μπολιάσει και να ηθικοποιήσει το όλον μείγμα της οικονομίας καταλαμβάνοντας το κομμάτι που περιλαμβάνει την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού, την περιβαλλοντική απειλή, την οριζόντια επικοινωνία, την κοινωνική αλληλεγγύη, την δια βίου μάθηση και επιμόρφωση, την κοινωνική υγεία κλπ. Βασικό προαπαιτούμενο δεν είναι άλλο από το κοινωνικό κεφάλαιο της αλληλεγγύης, της κοινωνικής συνεργασίας και της διάχυσης προς τα κάτω των γνώσεων και της πληροφόρησης με συμμετοχικές διαδικασίες.

Η κοινωνική οικονομία είναι τελικά το ηθικό αντίδοτο στην αχαλίνωτη κερδοσκοπία. Έτσι, εάν θέλουμε μια αποτελεσματική ηθική στη σύγχρονη επιχειρηματικότητα θα πρέπει προσεγγίσουμε ολιστικά όλα τα παραπάνω ζητήματα αφού, σύμφωνα με τη συστημική θεωρία, το όλον της Κοινωνίας των Πολιτών είναι ποιοτικά και ηθικά ανώτερο από το άθροισμα των μερών του. Έτσι λοιπόν αντιστρέφοντας τον φαύλο κύκλο της οικονομίας της αγοράς που συστρέφεται γύρω από το κέρδος, μπορούμε να θέσουμε σε κύκλο τον αειφόρο κύκλο της κοινωνικής οικονομίας και της πραγματικής επιχειρηματικής ηθικής, αφού το όλον της κοινωνίας των πολιτών, μέσα από την οριζόντια οργάνωση είναι προϋπόθεση για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας και η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας προϋπόθεση για την ανάπτυξη της ηθικής επιχειρηματικότητας. Κι ασφαλώς αυτό ισχύει κι αντίστροφα, αφού ηθική επιχειρηματικότητα και κοινωνική οικονομία είναι αλληλένδετες και αλληλοσυμπληρούμενες. Για παράδειγμα, ηθικές και πράσινες τράπεζες δημιουργήθηκαν μόνον εκεί όπου υπάρχει τριτοβάθμια οργάνωση των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών, δηλαδή οργάνωση της ολότητας. Ταυτόχρονα δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι χώρες με υψηλό δείκτη κοινωνικής οικονομίας αντιμετώπισαν με πολύ πιο ήπια συμπτώματα την οικονομική κρίση και την ξεπέρασαν εύκολα.

Ποιος καλόπιστος οικονομικός αναλυτής μπορεί να αμφισβητήσει αυτό το πραγματιστικό φαινόμενο; Παρά το γεγονός ότι είναι αυταπόδεικτο δύσκολα το βλέμμα των διευθυντικών ελίτ πέφτουν σε αυτό το σημείο.
 
* Ο Βασίλης Τακτικός είναι διευθυντής Μελετών εκ των Συντονιστών του ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ των Οργανώσεων της Κοινωνίας Πολιτών.

[ΚΛΑΣ]

Θεωρούμε ότι πρέπει οι λαοί απανταχού της Γης, μετά την Γαλλική Επανάσταση, να επιδιώξουν μια νέα κοινωνική επανάσταση η οποία θα στοχεύει στην απόλυτη κατάργηση του πλουτισμού, αποδοκιμάζοντας και περιφρονώντας αυτόν, ως μια πράξη αφύσικη και ανήθικη, ο οποίος αποτελεί τον απόλυτο και μοναδικό εχθρό της ανθρωπότητας και της αληθινής ευτυχίας αυτής...

Αποτελεί ορατό γεγονός ότι η πηγή όλων των κακών αυτού του κόσμου αποτελεί ο ίδιος ο πλούτος που έχει συσσωρευθεί στα χέρια ολιγαρχών εγκληματιών...Διότι, θεωρείσαι πλέον εγκληματίας όταν είσαι πλούσιος...

Εξάλλου, όταν λέμε ισότητα εννοούμε...ισότητα στα πάντα...Ακόμα και στην κατοχή των υλικών αγαθών...

Οι θιασώτες και οι διαφημιστές της δημοκρατίας πρέπει να το ενστερνίζονται και να το υποστηρίζουν εμπράκτως προς όλες τις κατευθύνσεις...

Αυτά είναι τα ακλόνητα επιχειρήματα μας και φρονώ ότι προλαβαίνουμε όσους φιλοδοξούν και θεωρήσουν ότι πρέπει να γίνουν ο αντίλογος μας...


Υ.Γ. Φυσικά, δεν μπορούμε να στεκόμαστε μόνο σε επιχειρήματα κοινής λογικής αλλά πρέπει να ακούμε και την καρδιά μας, η οποία διψά για την υπέρτατη ευτυχία...

[Rose]

Θεωρούμε ότι πρέπει οι λαοί απανταχού της Γης, μετά την Γαλλική Επανάσταση, να επιδιώξουν μια νέα κοινωνική επανάσταση η οποία θα στοχεύει στην απόλυτη κατάργηση του πλουτισμού, αποδοκιμάζοντας και περιφρονώντας αυτόν, ως μια πράξη αφύσικη και ανήθικη, ο οποίος αποτελεί τον απόλυτο και μοναδικό εχθρό της ανθρωπότητας και της αληθινής ευτυχίας αυτής...

Αποτελεί ορατό γεγονός ότι η πηγή όλων των κακών αυτού του κόσμου αποτελεί ο ίδιος ο πλούτος που έχει συσσωρευθεί στα χέρια ολιγαρχών εγκληματιών...Διότι, θεωρείσαι πλέον εγκληματίας όταν είσαι πλούσιος...

Ο εχθρός μας είναι ο πλούτος, και το χρήμα, ή η λανθασμένη διαχείριση αυτού, που καταλήγει στην αδικία και την εκμετάλλευση? Πως θα μπορούσαμε να διαχειριστούμε το Κεφάλαιο καλύτερα έτσι ώστε κανείς να μην πεινάει, και όλοι μαζί να ευημερούμε?

Εξάλλου, όταν λέμε ισότητα εννοούμε...ισότητα στα πάντα...Ακόμα και στην κατοχή των υλικών αγαθών...

'Αλλο ισότητα στα πάντα, και άλλο ίσες ευκαιρίες.  Δεν μπορούμε να είμαστε κανείς μας ισότιμοι, διότι είμαστε όλοι μας διαφορετικοί, και ασύγκριτοι μεταξύ μας.  Αυτό όμως που ορίζει και το Διεθνές Δίκαιο είναι ίσες ευκαιρίες και ίσα πολιτικά δικαιώματα.  Μέσω ίσων κοινωνικών ευκαιριών, δίνεται η δυνατότητα στον καθένα να κερδίσει αυτά που του αξίζουν.  Και αυτό ορίζει τον Φιλελευθερισμό. 'Εχουμε όμως, όντως δημιουργήσει, μία Φιλελεύθερη και Δίκαιη Κοινωνία?

Οι θιασώτες και οι διαφημιστές της δημοκρατίας πρέπει να το ενστερνίζονται και να το υποστηρίζουν εμπράκτως προς όλες τις κατευθύνσεις...

Το να πεινάμε όλοι μαζί και να καταργήσουμε Κινητά, Ακίνητα και Αυτοκίνητα, δεν είναι εξέλιξη, ούτε δικαιοσύνη.  Εξέλιξη είναι να ευημερήσουμε μαζί, να μεγαλώσουμε την πίτα, και να χορτάσουμε όλοι.

Το Κεφάλαιο είναι μία Δύναμη, που χαρίζει Ελευθερία.  Το να αντιδρούμε στην Δύναμη, σημαίνει πως φοβόμαστε την Ελευθερία. Η Λύση δεν είναι να παραμείνουμε αδύναμοι, αλλά να κάνουμε γερά μπράτσα, διαχειριζόμενοι με δίκαιο τρόπο, ολοένα και μεγαλύτερες δυνάμεις.

'Αλλωστε όσο πιο βαρύς είναι ο Σταυρός που κουβαλάμε, τόσο πιο Σοφοί γινόμαστε, τόσο πιο πολύ Συνολικά κερδίζουμε, εφόσον φυσικά, αντέξουμε, και δια του Σταυρού, ανθίσει το Ρόδο...

[ΚΛΑΣ]

Φυσικά, για να δούμε τις βαθύτερες αιτίες των προβλημάτων της κοινωνίας μας, θα πρέπει πρωτίστως να μάθουμε εμείς οι ίδιοι, που ποθούμε έναν καλύτερο κόσμο, να κάνουμε αυτοέλεγχο και αυτοκριτική και αν χρειαστεί να βρούμε το θάρρος και να θίξουμε τους ίδιους μας τους εαυτούς, εάν αυτοί παραλογίζονται κάποιες φορές και ποθούν πολλά περισσότερα απ΄αυτά που πρέπει να έχουν...


ΥΓ. Ίσως ήταν ολίγον άκομψο, να παρατεθούν στο συγκεκριμένο θέμα οι ανωτέρω απόψεις...
Θεωρούμε όμως ότι οι έννοιες, επιχειρηματικότητα και ηθική είναι...Ασυμβίβαστες και εκ διαμέτρου αντίθετες....

Επίσης, δεν υποστηρίξαμε κατάργηση της υπάρχουσας τεχνολογίας...

Αν είναι αντιαισθητική για το συγκεκριμένο θέμα η δική μας τοποθέτηση, συναινούμε στην διαγραφή των γραφομένων μας και θα τα επανατοποθετήσουμε σε διαφορετικό θέμα...

[Rose]

Μέσω του διαλόγου και της αντιπαράθεσης, προκύπτει πάντα μία βαθύτερη κατανόηση...

Συμφωνώντας απόλυτα μαζί σου αγαπητέ ΚΛΑΣ, είναι Αλήθεια πως όλοι μας υποφέρουμε σήμερα, από την Ασυδοσία, και την Απληστία του Νεο-πλουτισμού, και της Φιλαργυρίας, κάποιων ελαχίστων Ελίτ, που συσσωρεύουν το αίμα του κόσμου, και παρατηρείται πλέον Οικονομική Αναιμία.

Επίσης είναι αλήθεια πως μας έχουν καλλιεργήσει μία απέχθεια, για τον πλούτο, και μάλιστα οι κύριοι υπεύθυνοι γι' αυτό είναι οι εξουσιαστές, πάμπλουτοι ελίτ, μια και για αυτούς "ο Θεός ευλογεί το κέρδος" (προτεστάντες), και "ο σκοπός αγιάζει τα μέσα" (Αυγουστίνος).

'Αλλωστε και η γνωστή χριστιανική φράση, "οι φτωχοί πάνε στο παράδεισο, και οι πλούσιοι στην κόλαση", πάλι στοχεύει, να μας δημιουργήσει ένα ηθικό πρόβλημα με την δημιουργία κεφαλαίου, από τον απλό λαουτζίκο, που διακαώς, επιδιώκουν, να παραμείνει ένας αδύναμος υπ_άλληλος.

Με άλλα λόγια υπάρχει τσιπάκι, εμφύτευμα ιδεολογικό, από τα πρώτα κιόλας χρόνια, στα σχολεία μας, να θεωρήσουμε τον πλουτισμό ανήθικο, και να μην τον επιδιώξουμε.  Δεν μας μαθαίνουν, ούτε την αυτοκυριαρχία-αυτοδυναμία-αυτονομία, ούτε το γνώθι σ' αυτόν, ούτε την επιχειρηματικότητα, σκοπίμως, μια και λίγοι πάντα κρατάν τα μυστικά της επιτυχίας και της ευημερίας, μια και η Απάτη της Πυραμίδας των Ελίτ, καλά κρατεί.

Τελικά υπάρχει επιχειρηματική ηθική?

«ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙ∆ΟΣΗ»
http://dspace.lib.uom.gr/bitstream/2159/13541/1/MichalakiMsc2009.pdf

[Rose]

Ας αναλύσουμε ένα Νέο Επιχειρησιακό Μοντέλο, που υπόσχεται να μας βγάλει από την Κρίση, και είναι ένας πραγματικός προάγγελος της Εγκαθίδρυσης μιας Υγιούς Επιχειρηματικότητας, φέρνοντας μία Επιχειρησιακή Κάθαρση, αλλά ταυτόχρονα, και μία αύξηση της δημιουργικότητας και της παραγωγικότητας.

Το Νέο αυτό Επαναστατικό Μοντέλο, ονομάζεται Μαμά Εταιρεία.

Η Μαμά Εταιρεία, είναι ένα Μοντέλο ενός αρχικά, Corporate organization, όπου η Κεντρική Διοίκηση, (Μέτοχος/Μέτοχοι) εκχωρούν σταδιακά μερίδια στους εργαζόμενους, μέχρι στην τελική του μορφή να καταλήξει σε μία cooperative -συνεργατική εταιρεία, δηλαδή σε έναν ολοκληρωμένο συνεταιρισμό.

Αυτό το Νέο Μοντέλο, το οποίο δεν έχει υλοποιηθεί στο παρελθόν, με αυτόν τον συγκεκριμένο στόχο, την στήριξη δημιουργίας υγιών συνεταιρισμών, υπόσχεται, την μέγιστη κερδοφορία, και για τους αρχικούς μετόχους/επενδυτές, αλλά και για τους εργαζόμενους, που καταλήγουν τελικά συνέταιροι.

Η Μαμά Εταιρεία, αναπτύσσεται με ασφάλεια, με όραμα, με συνεργασία, και αποτελεί ένα επιχειρησιακά ηθικό μοντέλο, το οποίο, οδηγεί στην πνευματική και επιχειρησιακή ενηλικίωση όλων μας, έτσι ώστε να μάθουμε να συνεργαζόμαστε δημιουργικά, και κερδοφόρα.

Σε μία ολοκληρωμένη Κοινωνική του Διάσταση, το Μοντέλο της Μαμάς Εταιρείας, μπορεί να είναι μια μέρα ο κάθε δημόσιος ή κρατικός φορέας, το ίδιο το Κράτος, έτσι ώστε να μην δρα, όπως σήμερα, ως Μητριά, που μαστιγώνει, ή βαμπιρίζει πάνω στα παιδιά της, αλλά να μεταμορφωθεί και εκείνη μια μέρα, σε μια Πραγματική Μαμά Πατρίδα/Μητρίδα που νοιάζεται για τα παιδιά της, τα υποστηρίζει να αναπτυχθούν, να καλλιεργηθούν, να δυναμώσουν, και να προσφέρουν χρήσιμα, στο κοινωνικό σύνολο.

Η εξάπλωση του Μοντέλου της Μαμάς εταιρείας, επιφέρει μία Πολιτισμική και Κοινωνική Αναγέννηση, και επομένως σύντομα μία Ολιστική Πολιτική Αποθεραπεία και Εξυγίανση, εγκαθιδρύοντας ένα Πολιτικό σύστημα, Αληθινής Δημοκρατίας¹.
_________________________________________________________________________________

¹ http://www.amra.gr/forum/index.php?topic=3192.0