Venus Project
Πανέμορφη εικαστικά παρουσίαση του προτύπου μιας μελλοντικής κοινωνίας, όπου ευαγγελίζονται όλα τα όνειρα του σύγχρονου καταπιεσμένου και αδικούμενου ανθρώπου.
Μια ιδανική πολιτεία όπου οι σύγχρονες δομές της εκμετάλλευσης, της ασυδοσίας και εγκληματικής αισχροκέρδειας του Αγγλοσαξωνικού απάνθρωπου οικονομικού συστήματος, της αλόγιστης υπερεκμετάλλευσης των πόρων, της ανεύθυνης χρήσης της Γης, της παράλογης μόλυνσης του δικού μας περιβάλλοντος όπου ζούμε, της οικτρής επιδείνωσης του δείκτη ευημερίας του ανθρώπου και της συνεχούς υποβάθμισης της ποιότητας ζωής, μας υπόσχονται ότι όχι μόνον θα απουσιάζουν αλλά ευαγγελίζονται ότι θα αντικατασταθούν από ιδανικές δομές και συνθήκες. Ένα όραμα ιδανικής Πολιτείας, μια αληθινή Ουτοπία….
Φαίνεται όμως πολύ τέλειο για νάναι και αληθινό. Κι είναι αυτή η καλλιτεχνική του αρτιότητα και η επιφανειακή ιδεολογική του πληρότητα που μας έκρουσε το καμπανάκι της επιφύλαξης και μας προέτρεψε σε ενδελεχή μελέτη και ανάλυση της ευαγγελιζόμενης ιδανικής Πολιτείας, της υποσχόμενης Ουτοπίας.
Με την πρώτη επαφή με το πλάνο, μύρια συναισθήματα αναβλύζουν και φορτίζουν τον θεατή, γεννώντας του επιθυμίες για εξάλειψη της σημερινής νεοφιλελεύθερης ακραίας κεφαλαιοκρατικής ασυδοσίας, για πάταξη της αδικίας και της καταπίεσης από τις οικονομικές ολιγαρχίες, επιθυμίες για ισότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, επιθυμίες για φυσική διαβίωση και αρμονική συμβίωση με την φύση, τέλος, επιθυμίες αλλαγής και απαλλαγής από την σημερινή κατάσταση, επιθυμίες οι οποίες τονώνονται από υφέρπουσα αγανάκτηση, τάσεις εκδίκησης ενάντια στο ίδιο το σύστημα, φορτισμένες παράλληλα με υποβόσκοντα φθόνο και μίσος που ωθούν σε βίαιη κατάλυση της σύγχρονης απάνθρωπης κατάστασης.
Είναι αυτά τα τελευταία αναδυόμενα συναισθήματα που σήμαναν συναγερμό για την λογική. Η λογική η οποία μας επισημαίνει ότι η εφαρμογή αυτής της ευαγγελιζόμενης Ουτοπίας, προαπαιτεί την βίαιη κατάλυση της σημερινής κατάστασης.
Στεκόμαστε αναλυτικά στα επιμέρους σημεία της ιδανικής Πολιτείας του μέλλοντος και εκεί έκθαμβοι παρατηρούμε ότι, το όλο σχέδιο, ούτε πολεοδομικά, ούτε γεωγραφικά, ούτε περιβαλλοντικά, ούτε τεχνικοοικονομικά έχει καμία δυνατότητα να υλοποιηθεί, για τον λόγο ότι στερείται παντελώς κάθε ρεαλιστικής σχεδίασης, έχοντας μηδενική πιθανότητα εφαρμογής, καθιστάμενο κυριολεκτικά ουτοπικό και ανεφάρμοστο, ερχόμενο σε πλήρη αντίθεση και με τις επιστημονικές αρχές και με τις τεχνικές ικανότητες και με τις κοινωνικοοικονομικές δυνατότητες.
Καλλιτεχνικά όμως είναι άριστη η σύλληψη της ιδανικής αυτής κοινωνίας, καθώς οι φουτουριστικές εικόνες σε σύζευξη με ιδανικά και αξίες ανθρώπινες και φυσικές, δημιουργούν ένα υπέροχο εικαστικό σύμπλεγμα άριστο για πρόκληση εικαστικών και ιδεολογικών ερεθισμάτων στον κάθε άνθρωπο.
Η ιστορία έχει να μας δείξει και άλλους τέτοιους οραματισμούς ονειροπόλων ανθρώπων που συνέλαβαν την εικόνα μιας ιδανικής Πολιτείας. Πρώτος παγκόσμια αναφέρεται ο Πλάτωνας, ο οποίος σε ένα τεράστιας αξίας και όγκου έργο του, την γνωστή «Πολιτεία», μας παρέδωσε την εικόνα και το σχέδιο της δικής του ιδανικής Πολιτείας, της δικής του Ουτοπίας.
Πολλοί στην συνέχεια θα προσπαθήσουν να τον μιμηθούν, όπως ο Μπέικον με την δική του «Ατλαντίδα», ο Τόμας Μουρ με την «Ουτοπία», Βάισχάουπτ των ύστερων λεγόμενων «Πεφωτισμένων» (Ιλλουμινάτι) και τέλος ο μεγάλος σύγχρονος φιλόσοφος Καρλ Μαρξ.
Η προσπάθεια εφαρμογής της ιδανικής Πολιτείας του Πλάτωνα από τον Διονύσιο των Συρρακουσών, μετά την παταγώδη αποτυχία στα πρώτα ακόμη βήματα της εφαρμογής της, έφερε σε κίνδυνο τον βασιλιά ώστε παραλίγο να χάσει τον θρόνο του, με αποτέλεσμα ο Διονύσιος να εκδικηθεί τον Πλάτωνα πουλώντας τον ως δούλο. Για την Μαρξιστική εφαρμογή δεν θα επεκταθώ, καθότι όλοι λίγο πολύ είναι ενήμεροι των συνεπειών της.
Κοινό γνώρισμα της προσπάθειας εφαρμογής αυτών των θεωριών περί ιδανικής πολιτείας, είναι η θεωρητική απελευθέρωση του ανθρώπου από κάθε μορφής ανισότητα και εκμετάλλευση, αλλά στην πράξη η καθυπόταξη του ανθρώπου στην υλοποίηση σχεδίων τα οποία η συντριπτική πλειοψηφία ουδέποτε υποστήριξε. Παρότι ευαγγελίζονταν οι θεωρίες αυτές ότι θα δομηθεί ένα σύστημα που θα υπηρετεί τον άνθρωπο, στην πράξη έγινε ακριβώς το αντίθετο καθότι ο άνθρωπος υποχρεώθηκε να υπηρετεί το σύστημα.
Στην ιδανική Πολιτεία του Πλάτωνα, ο λανθάνων φασισμός ο οποίος κρύπτονταν μέσα στα γραφόμενα του ταλαντούχου και μεγάλου σοφού, βρήκε έκφραση και εφαρμογή στον οπαδό του τον Χίτλερ, ο οποίος επέβαλλε ουσιαστικά την Ευγονική του Πλάτωνα, την εικαστική και μουσική προτίμηση του Πλάτωνα (ο οποίος ονειρεύονταν για την ιδανική του Πολιτεία ακούσματα μόνον επικά – εμβατήρια και όχι λυρικά και συναισθηματικής υφής), όπως επίσης και την λογοκρισία της Πολιτείας του Πλάτωνα (στην «Πολιτεία» του θα ήταν απαγορευμένος ο Όμηρος, διότι παρουσίαζε τους θεούς με ανθρώπινες αδυναμίες). Φυσικά ο έντονα ταξικός χαρακτήρας της Πλατωνικής πολιτείας, βρήκε άμεση εφαρμογή πάλι από τον καλό του μαθητή, τον Χίτλερ, ο οποίος εφάρμοσε την ταξική στρατοκρατία των «Φυλάκων» της ιδανικής Πλατωνικής Πολιτείας. Με λίγα λόγια, τέτοιες ωραίες ιδεολογίες υποκρύπτουν και υποθάλπτουν τους σκληρότερους φασισμούς.
Κοινό επί της ουσίας χαρακτηριστικό των ουτοπικών θεωριών για ιδανικές Πολιτείες, πέρα από την υποσχόμενη ευημερία, είναι η ευαγγελιζόμενη σωτηριολογία που γίνεται ως δια μαγείας λύση για κάθε πρόβλημα και έλλειμμα. Η εγγενής ανθρώπινη αδυναμία της ευκολοπιστίας, ως απόρροια της χωρίς σκέψη θρησκευτικότητάς μας, μας κάνει ευάλωτους σε σωτηριολογικές θεωρίες και σε υποσχόμενους παραδείσους. Όπως γράφαμε όμως και στο θέμα: «Ορθόν και Δίκαιον» που παραθέσαμε στο
http://www.amra.gr/forum/index.php/topic,930.0.htmlΑς είμαστε προσεκτικοί στις ενέργειές μας, γιατί, όπως έγραφε ο Foucault, «το να ενεργεί κανείς ως αυθεντία και ως μεγάλος θεωρητικός, σημαίνει ότι προβαίνει στην αναξιοπρεπή και έως τρελή ενέργεια να μιλάει για λογαριασμό άλλων , να τους καταδεικνύει τον νόμο του ΕΙΝΑΙ τους. Σημαίνει ότι προτείνει μια νέα ορθοδοξία και επομένως μια νέα τυραννία».