Θα μου επιτρέψεις να διαφωνήσω. Με αυτή την οπτική, η Ελληνική μυθολογία θα ήταν όντως αυτό που θέλουν να την παρουσιάζουν, ένα παραμυθάκι για να κοιμηθούν τα μικρά παιδιά. Αλήθεια, αφού το παρα-μύθι συνιστά κάτι το πλασματικό, το φανταστικό, τότε τι συνιστά ο μύθος;
Ο Μπράτισλαβ Μαλινόβσκι στο βιβλίο του, «Ο μύθος στην πρωτόγονη ψυχολογία», αναφέρει ότι, «ο μύθος σε μια πρωτόγονη κοινωνία δηλαδή στην αρχική ζωντανή του μορφή δεν είναι απλά ένα παραμύθι που διηγείται κάποιος αλλά μια πραγματικότητα που κάποιος τη ζει από την φύση του, ο μύθος δεν είναι μία επινόηση σαν αυτές που διαβάζουμε στα μυθιστορήματα μας σήμερα αλλά μια ζωντανή πραγματικότητα που πιστεύουμε ότι συνέβη σε αρχέγονους καιρούς και ότι από τότε πάντα επηρέαζε και επηρεάζει τον κόσμο και την μοίρα των ανθρώπων. Αυτές οι ιστορίες δεν διατηρούνται ζωντανές από ματαιόδοξη περιέργεια ούτε σαν παραμύθια που επινοήθηκαν ούτε πάλι και σαν παραμύθια που είναι αληθινά για τους ντόπιους αντίθετα πρόκειται για την κατάφαση μιας πρωτότυπης μεγαλύτερης και πιο σπουδαίας πραγματικότητας που κυβερνάει την παρούσα ζωή τη μοίρα και το έργο της ανθρωπότητας και που η γνώση της δίνει από τη μια μεριά κίνητρα στον άνθρωπο για τελετουργικές και ηθικές πράξεις και από την άλλη οδηγίες για την επιτέλεσή τους…»
<<Ο Μαλινόβσκι, μέσα από την εμπειρία του, αρνείται δύο πράγματα. Αρχικά το συμβολικό και στη συνέχεια το αιτιολογικό.
Η άρνηση του συμβολικού χαρακτήρα απορρέει από την παρατήρηση πως ο μύθος εκφράζει με έναν προτώτυπο τρόπο, για όσους διατηρούν την παράδοση, αυτό ακριβώς που διηγείται, δηλαδή κάτι που συνέβη σε αρχέγονα χρόνια.
Ο Μαλινόβσκι ούτε καν εξετάζει την πιθανότητα να εκφράζει το συμβάν με την σειρά του κάτι πιο παγκόσμιο, κάποιο από τα περιεχόμενα του κόσμου που αποδίδεται πιστά με μυθολογικό σχήμα. Για το συγκεκριμένο θέμα τα πορίσματά του δεν είναι ούτε αρνητικά, ούτε θετικά. Έτσι, στρέφεται ακόμη περισσότερο ενάντια στην αιτιολογική. Λέει πως ο μύθος δεν είναι μια ερμηνεία που χρησιμοποιείται για να ικανοποιήσει την επιστημονική περιέργεια, αλλά η αφύπνηση μιας πρωτόγονης πραγματικότητας σε διηγηματική μορφή>>.
("Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ" C.G. JUNG - C. KERENYI)
Το απόσπασμα είναι γραμμένο από τον Κερένυι, ως σχόλιο στο απόσπασμα του Μαλινόβσκι.
Η πρωτόγονη πραγματικότητα που αναφέρεται ο Κερένυι και σχολιάζει στη συνέχεια του παραπάνω συγγράμματος,
δεν έχει να κάνει με μια ιστορική πραγματικότητα εξωτερικών συμβάντων. Ουδόλως αναφέρεται σε γεγονότα και δράσεις που έλαβαν ποτέ χώρα σε κάποια χωρική και χρονική στιγμή της ιστορίας.
Παρόλα αυτά, δεν παύει όμως να είναι πραγματικότητα και να εκφράζει αληθή γεγονότα και δράσεις, γεγονότα και δράσεις όμως που είναι εσωτερικά βιώματα της πρωτόγονης ψυχής και αναφέρονται σε
αρχετυπικές αρχές, μορφές και καταστάσεις.
<<Για τους περισσότερους φιλοσόφους>>, γράφει ο Κερένυι, << "οι αρχές" ήταν το νερό, η φωτιά, το άπειρον κλπ, όχι απλές αιτίες, αλλά πρωταρχικά συστατικά χωρίς ηλικία που ποτέ δεν μπορούν να ξεπεραστούν και αιώνια παραάγουν τα πάντα.
Το ίδιο συμβαίνει με τα γεγονότα της μυθολογίας. Σχηματίζουν την βάση ή το θεμέλιο του κόσμου, αφού τα πάντα στηρίζονται πάνω τους.
Είναι "
αι αρχαί" από όπου πηγάζει και επιστρέφει κάθε τι το ατομικό και ξεχωριστό, ενώ αυτές παραμένουν αιώνια νέες, ανεξάντλητες, αδιαπέραστες σε μια αχρονική πρωταρχικότητα, σε ένα παρελθόν που παραμένει άφθαρτο εξαιτίας των ακατάπαυστα επαναλαμβανόμενων αναγεννήσεών του>>.
<<Ο κάθε αφηγητής, ο αναπαριστών και ο μετέχων σε μια αφήγηση ή και αναπαράσταση του μύθου, ουσιαστικά ανιχνεύει τον δρόμο πίσω στις αρχέγονες εποχές. Η μυθολογία του παρέχει ένα θεμέλιο, μια βάση και ξαφνικά, χωρίς καμιά παρέμβαση εκ μέρους του, χωρίς καμιά επίπονη έρευνα ή προσπάθεια, ανακαλύπτει τον εαυτό του στην αρχετυπικότητα που τον ενδιαφέρει, ανάμεσα στις
αρχές για τις οποίες μιλάει.
Τι είναι όμως οι αρχές που μέσα τους μπορεί κανείς να ανακαλύψει πραγματικά τον εαυτό του; Σε ποιές από αυτές μπορεί να "καταδυθεί";
Οι αρχές είναι τόσες πολλές όσες και τα στοιχεία που συνθέτουν τον κόσμο ενός ανθρώπου -καθώς και τον ίδιο τον άνθρωπο. Ο τελευταίος έχει τις δικές του
αρχές, τις
αρχές της οργανικής του ύπαρξης, από τις οποίες συνέχεια αναδημιουργείται...>>, παραθέτει πάλι ο Κερένυι στο παραπάνω βιβλίο...
Το λυπηρό είναι ότι η προσπάθεια νοητικής προσέγγισης του μύθου ως πληροφορία, είτε επινοημένη είτε ιστορική, απομακρύνει τον ατυχή μελετητή από την ουσία και αποστολή του μύθου, που είναι να τον οδηγήσει αβίαστα και χωρίς κόπο στην εσωτερική αρχετυπικότητα του εαυτού του.
Έτσι, χάνει ο δυστυχής την ευκαιρία να βιώσει μια μύηση και στερείται δυστυχώς της ευκαιρίας να πάει ένα βηματάκι μπροστά στο ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ.
Η εξωτερική ερμηνεία του μύθου, επειδή πάντα ο κάθε μύθος αναδύει τεράστια δυναμικά ενεργειών, κεντρίζει αφάνταστα την φαντασία του ερμηνευτή και τον κατευθύνει σιγά σιγά σε χιμαιρικές δοξασίες, οδηγώντας τον τελικά στην ουτοπική και ανεδαφική πλάνη.
Αυτοί οι δυστυχείς συνάνθρωποί μας,
ΚΑΙ την μύηση στερούνται
ΚΑΙ στην πλάνη παγιδεύονται.
Και είναι τόσο μεγάλη η μαγεία της πλάνης και η γοητεία της ουτοπίας, που ο παγιδευμένος από αυτές τις επικίνδυνες σειρήνες, αρνείται πεισματικά και με τεράστια επιμονή να δεχθεί να εξετάσει και την πιθανότητα ότι ίσως κάπου να σφάλλει ...
Έρρωσθε και ευδαιμονείτε....