Το Λεξικο του Σκεπτικιστη

[Crimson King]

Πιστευω πως θα το βρειτε αρκετα ενδιαφερον


http://www.skepdic.gr/intro.htm


from the intro:
'Το Λεξικό του Σκεπτικιστή παρέχει ορισμούς,επιχειρηματολογία και δοκίμια πάνω σε θέματα παραφυσικα,μεταφυσικά,θρησκειολογικά, ψευδοεπιστημονικά και γενικά απόκρυφα. Χρησιμοποιούμε τον όρο απόκρυφα για να αναφερθούμε σε όλα αυτά τα θέματα.

Προειδοποιούμε τον αναγνώστη οτι το Λεξικό του Σκεπτικιστή δεν προσπαθεί να θέσει τα θέματα αυτά επί τάπητος και να παρουσιάσει μια ουδέτερη αναφορά.Η θέση του Λεξικού είναι ξεκάθαρα κριτική απέναντι τους.Αν μη τι άλλο, είναι ένα μικρό αντίβαρο στον τεράστιο όγκο της βιβλιογραφίας απόκρυφων θεμάτων. '

[Rose]

http://www.skepdic.gr/intro.htm

Δυστυχώς, αν και ζούμε σε ένα κόσμο όπου η γνώση και η τεχνολογία κάνει άλματα, βλέπουμε να κυριαρχεί η προκατάληψη, το παράλογο, το μεταφυσικό και η ευκολοπιστία. Απο "γκουρού" και "θεραπευτές" που υπόσχονται υγεία και ευτυχία (και τα πρόσφατα παραδείγματα στην Ελλάδα ανέδειξαν μόνο την κορυφή του παγόβουνο) μέχρι οργανωμένες θρησκείες ή αιρέσεις που προσπαθούν να εξουσιάσουν τον άνθρωπο για να αποκτήσουν επιρροή και δύναμη (με τραγικά πολλές φορές αποτελέσματα) και απο την καθημερινή αποδοχή του ανόητου και του ανωφελούς (π.χ. αστρολογία) μέχρι την εσκεμμένη διαστρέβλωση επιστημονικών θεωριών και ιδεών για την εξυπηρέτηση προσωπικών ιδεοληψιών ("επιστήμη" της δημιουργίας, φυλετικός διαχωρισμός της νοημοσύνης, ρατσισμός), ο σημερινός άνθρωπος βρίσκεται μέσα σε μια θάλασσα παραλόγου.¹

Ελπίζουμε το Λεξικό του Σκεπτικιστή να αποτελέσει μια μικρή σανίδα σωτηρίας.
______________________________________________________________________________

Σχόλια: ¹ Φυσικά η κλασσική επιστήμη, όπως η Ψυχιατρική πχ... πλημμυρίζει από λογική...

Το Λεξικό του Σκεπτικιστή είναι μία έκφραση της επιστημονικής δογματικότητας, παρόμοιας της θρησκευτικής δογματικότητας του Απολογητή... Είναι παντελώς αφοριστικοί, προς τον αποκρυφισμό και τον μυστικισμό, όχι λόγω έρευνας αλλά λόγω προκατάληψης βασισμένης στις θρησκευτικές τους δοξασίες.

Και εδώ βρίσκεται ακριβώς το παράδοξο.  Αυτοί που θεωρούν τους εαυτούς τους επιστήμονες, και καταδικάζουν την θρησκεία, να είναι κρυπτοχριστιανοί...

Ο Χριστιανισμός δυστυχώς έχει επηρεάσει βαθύτατα την σύγχρονη επιστήμη, να είναι αφοριστική προς την μεταφυσική, μια και οι περισσότεροι επιστήμονες έχουν χριστιανικές καταβολές.

Αν και η Επιστήμη και ο Χριστιανισμός είναι αντίθετες ιδεολογίες, δυστυχώς υπάρχουν Επιστήμονες Χριστιανοί... όπως ακριβώς υπάρχουν και Χριστιανοί Ροδόσταυροι... 

[Rose]

http://www.skepdic.gr/Articles/dimou2.htm

Τα Ζώδια και τα Ζώα

Ψευδο-επιστήμες στην εποχή της επιστήμης

από τον Νίκο Δήμου

Όταν κάποιος με ρωτάει: «Τι ζώδιο είστε;» με πιάνει απελπισία. ¹

Ο άνθρωπος, σκέπτομαι, ζει στην εποχή των Σουμερίων και των Βαβυλωνίων! Είναι δυνατόν, μετά από τόσες χιλιάδες χρόνια επιστημονική έρευνα, να πιστεύει ακόμα στην Αστρολογία!

Δυστυχώς δεν είναι ο μόνος. Σύμφωνα με μία δημοσκόπηση της Gallup (1990, δείγμα 1232 ενήλικες Αμερικανοί) το 52% του συνόλου εμπιστεύεται την Αστρολογία. Δηλαδή η πλειοψηφία! Κι ας μην έχει αποδειχθεί ποτέ (πειραματικά και στατιστικά) ότι υπάρχει αιτιολογική σχέση ανάμεσα στις κινήσεις των άστρων και των ανθρώπων. (Αντίθετα, ό,τι προσπάθειες έγιναν, απέδειξαν περίτρανα την έλλειψη κάθε αντιστοιχίας).

Κι όμως από καμία «σοβαρή» εφημερίδα μας δεν λείπει το ωροσκόπιο. Οι αστρολόγοι των ΜΜΕ γίνονται «μεντιατικές» προσωπικότητες, κι αντί να στιγματίζονται ως απατεώνες, πλουτίζουν χάρη στην ευπιστία των αφελών.

Ζούμε στην εποχή της επιστήμης και της τεχνολογίας. (Η δεύτερη δεν είναι άλλο από την εφαρμογή και υλοποίηση της πρώτης). Οι αποδείξεις για την εγκυρότητα της επιστημονικής μεθόδου είναι χειροπιαστές και καθημερινές – από τον διακόπτη που ανάβει το φως μέχρι το κινητό τηλέφωνο. Χάρη στην επιστήμη έχει διπλασιαστεί ο μέσος όρος της ζωής μας, έχουν καταργηθεί οι αποστάσεις, έχουν φωτιστεί μεγάλα μυστήρια του σύμπαντος, έχουν εξαφανιστεί φοβερές ασθένειες, έχουν βελτιωθεί οι καθημερινές συνθήκες της ζωής μας.

Από όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, μόνο η επιστήμη προοδεύει. Μόνο αυτή ανακαλύπτει διαρκώς καινούργια «παραδείγματα» που είτε συμπληρώνουν είτε ανατρέπουν τα παλιά. Στις τέχνες, στην φιλοσοφία, στην ποίηση, δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι υπάρχει πρόοδος σε σχέση με τους αρχαίους Κινέζους, Ινδούς ή Έλληνες. Αλλά η επιστήμη καλπάζει. Στα τελευταία πενήντα χρόνια έχει προσθέσει περισσότερη γνώση από όση είχε μαζέψει η ανθρωπότητα σε όλη της την ιστορία.

Τείνουμε να σνομπάρουμε την «πρόοδο» κι αυτό το κάνουμε από τις άνετες κατοικίες μας (με κλιματισμό και θέρμανση), από τα σύγχρονα νοσοκομεία μας, τα γεμάτα ψυγεία μας και τα γρήγορα αυτοκίνητα και αεροπλάνα μας. Ας πάει να μιλήσει κανείς εναντίον της προόδου σε φτωχούς του Τρίτου Κόσμου και θα τον πάρουν με τα λεμόνια (αν έχουν…) Αυτοί ζουν σαν τους μακρινούς πρωτόγονους προγόνους μας, κυνηγημένοι από την στέρηση, τα καιρικά φαινόμενα, τις επιδημίες, τους λιμούς.

Κι όμως. Παρόλη την ορατή πρόοδο της επιστήμης, παρόλη την καθημερινή επιβεβαίωση της επιστημονικής μεθοδολογίας, έχουμε γεμίσει ψευδο-επιστήμες, παρα-επιστήμες, δεισιδαιμονίες, μυστικιστικά και αποκρυφιστικά δόγματα, παράλογες θεωρίες. Άνθρωποι υποφέρουν (και ενίοτε πεθαίνουν) επειδή, αντί για την ιατρική επιστήμη, εμπιστεύονται «εναλλακτικές» θεραπείες. Άλλοι πληρώνουν μεγάλα ποσά σε μέντιουμ και μάντεις για να τους αποκαλύψουν αυτά που κανείς δεν είναι δυνατόν να γνωρίζει.

Γιατί υπάρχει αυτή η τόσο χτυπητή αντίθεση; Γιατί στην εποχή της επιστήμης θάλλουν τόσο πολύ οι αντι-επιστημονικές δοξασίες; (Τέτοιες ονομάζω όσες ισχυρίζονται ότι περιγράφουν και ερμηνεύουν φαινόμενα, χωρίς να καταθέτουν την μεθοδολογία τους και χωρίς να εκτίθενται στον συστηματικό πειραματικό έλεγχο της δοκιμής και του λάθους).

Μία εξήγηση λέει πως η εξέλιξη της νοοτροπίας των ανθρώπων δεν συμβαδίζει με την ανάπτυξη της επιστήμης. Αν σήμερα το 52% πιστεύει στην Αστρολογία, τον Μεσαίωνα πρέπει να ήταν το 99%. Κι ίσως χρειασθούν ακόμα μερικοί αιώνες για να αποκτήσει ο μέσος άνθρωπος μία νοητική θωράκιση εναντίον όλων όσοι προσπαθούν να του υποβάλουν διάφορες παράλογες (αλλά χρήσιμες για τις ανάγκες του) ψευτοθεωρίες. Η επιστήμη μπορεί να πέτυχε πολλά – αλλά δεν έλυσε βασικά προβλήματα της ζωής: από την γνώση του μέλλοντος, μέχρι το μυστήριο του θανάτου.

Εκεί λοιπόν εισχωρεί η παρα-επιστήμη που διατείνεται ότι συμπληρώνει τα κενά. Μερικοί μάλιστα έχουν τρομάξει με την ταχύτητα της εξέλιξης και τις αρνητικές της πλευρές. Έτσι γυρίζουν το βλέμμα προς τα πίσω, προς την αγνή και «φυσική» ζωή, τις αθώες και άδολες ρίζες. (Όλα αυτά ξεκινάνε από τον «ευγενή άγριο» του Ρουσσώ και τους Ρομαντικούς απογόνους του).

Η διάδοση των ψευδοεπιστημών έχει άμεση σχέση με την παρακμή των θρησκειών και του θρησκευτικού συναισθήματος. Ο άνθρωπος, χάνοντας την πίστη του στις ξεκάθαρες συντεταγμένες του θρησκευτικού δόγματος, αναζητεί εναλλακτικές λύσεις.

Βέβαια και οι θρησκείες δεν είναι άλλο παρά θεσμοποιημένες δεισιδαιμονίες. Απλώς τις έχουμε συνηθίσει. (Είναι πιο εύκολο να το καταλάβουμε αυτό αν δούμε τις θρησκείες των άλλων – ή προσπαθήσουμε να δούμε ψύχραιμα την δική μας με τα μάτια των άλλων: πως π. χ. τους φαίνεται η Άμωμη Σύλληψη ή το ομοιούσιον της Αγίας Τριάδος). Και είναι χαρακτηριστικό το πόσο συστηματικά και πεισματικά κυνηγάνε οι εκκλησίες τις λεγόμενες «αιρέσεις» αλλά και τις παραφυσικές πρακτικές, που δεν είναι άλλο από ανταγωνιστικά μαγαζιά.

Από τη στιγμή λοιπόν που ο άνθρωπος έχει ανάγκη από μεταφυσική παρηγοριά (εκεί η επιστήμη δεν έχει να προσφέρει) και δεν την βρίσκει πια στην παραδοσιακή πίστη του, είναι φυσικό να καταφεύγει σε κάθε είδους δοξασίες οι οποίες εμφανίζονται πιο εκσυγχρονισμένες (π. χ. αστρολογία με ηλεκτρονικούς υπολογιστές!).

Φτάσαμε στην ρίζα του προβλήματος. Η ανασφάλεια και αδυναμία του ανθρώπου τροφοδοτούν όλες αυτές τις καταστάσεις. Το ανθρώπινο ον αργεί να ενηλικιωθεί. Δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει τον κόσμο χωρίς Πατρική Προστασία ή Μεταφυσική Παραμυθία. Ακόμα κουβαλάει μέσα του το δέος του πρωτόγονου. Βαθιά του κρύβει ένα φοβισμένο ζώο. Τον φόβο και το δέος εκμεταλλεύονται όλοι οι ψευδοπροφήτες. Πουλάνε ναρκωτικά του νου – συχνά πιο επικίνδυνα από την ηρωίνη.
______________________________________________________________________________________

¹ Σχόλια: Εμένα να δεις τι απελπισία με πιάνει όταν διαβάζω τέτοιες βλακείες...    Τα επιστημονικά διπλώματα, δυστυχώς σήμερα δεν φωτίζουν τους ανθρώπους, αλλά τους καθιστούν τυφλούς οπαδούς (πιστούς), κάποιας Δοξασίας...

[Kαζαντζακικός]

η μορφωση ειναι η ασπιδα του βλακα...
το ονειρο της μαμακας...
με κινδυνο να φανω προκλητικος...και ασεβης...και ζητω συγγνωμη απο ολους...
οταν καποιος πιστευει οτι μια παρθενα γκαστρωνεται...
γιατι τοση πρεμουρα....και παθος οταν καποιος δεχεται την αστρολογια σαν επιστημη....

[Rose]

γιατι τοση πρεμουρα....και παθος οταν καποιος δεχεται την αστρολογια σαν επιστημη....

Απλή χριστιανική προκατάληψη...

'Ολα άρχισαν όταν πριν κάποιες εκατοντάδες χρόνια στην χώρα μας, επί "Μεγάλου"¹ Κωνσταντίνου, μας επιβλήθηκε ο χριστιανισμός, κυνηγήθηκε η Ελληνική Επιστημονική σκέψη... και κάθε Ελληνική Απόκρυφη Επιστήμη.
___________________________________________________________________________

¹ 'Οντως Μεγάλος Εγκληματίας... 'Εβρασε την γυναίκα του και σκότωσε το γιο του, για να μην του πάρουν την εξουσία.  Ευτυχώς που βαπτίστηκε λίγο πριν πεθάνει χριστιανός, και πήγε στον Παράδεισο, μια και το διαφημιστικό του Χριστιανισμού ήταν το μοναδικό που υποσχόταν άφεση αμαρτιών σε πάσης φύσεως εγκληματίες... Δυστυχώς βολεύτηκε ο εγκληματίας Κωνσταντίνος, και χάθηκε όλη η ανθρωπότητα..

[Kαζαντζακικός]

να εξετασουμε αδερφη σε παρακαλω πολυ το μεγαλειο...
ποσο μεγαλος ειναι καποιος και ποσο αγιος οταν ζητα να βρασουν την γυναικα του...
χριστιανικες συνταγες...

Πουλάνε ναρκωτικά του νου – συχνά πιο επικίνδυνα από την ηρωίνη.

ας μη το σχολιασω...

[Kαζαντζακικός]

να εξετασουμε επισης την ανελευθερια του βαπτισματος στην βρεφικη ηλικια...
την ανελευθερια γενικα...
στην αστρολογια δεν σε βαπτιζει κανεις με πανες...
ολοι τους, ομως οι ασικηδες χορεουνε τις ζεμπεκιες τους...
να τους πουμε ποιανων κινησεις μιμουνται...
μηπως λεω, μηπως των αστρων...

[Rose]

χριστιανικες συνταγες...

Τι να πει κανείς... Όταν η απάτη βρίσκεται στο σύνταγμα μιας χώρας, και διδάσκεται στα σχολεία μας, τι να περιμένουμε καλό από αυτή την κοινωνία... Φυσικά, συνεχίζουμε σε πνευματική κατηφόρα, και αυτοκαταστροφή, όσο αρνούμαστε την Αφύπνιση.

να εξετασουμε επισης την ανελευθερια του βαπτισματος στην βρεφικη ηλικια...

Μακάρι αδελφέ μου,

να ενεργοποιηθούν και άλλοι άνθρωποι, και ως πνευματικό κίνημα να έρθει η αλλαγή που προσδοκούμε στην Ελλάδα μας... Δυστυχώς όμως είναι ελάχιστοι οι αφυπνισμένοι μέσα στην νύχτα των άλλων...    Γενικά είναι ελάχιστοι οι πραγματικοί άνθρωποι που νοιάζονται, οι πραγματικοί αγωνιστές του δικαίου και της ανθρώπινης ελευθερίας...

[Kαζαντζακικός]

κοιμαμαι και ονειρευομαι ενα σκουληκι στην καρδια του θεου που ονειρευεται πως χτιζει θεους....

Ν.Καζαντζακης....

θα υπαρξουν πολλοι ακομη...που θα βγαλουν τα προβατα απο το μαντρι...
και οταν θα κανει ντου ο στρατος των πεινασμενων και των ανηλικων...
τοε θα δουνε γλεντια...
κοιμαμαι και ονειρευομαι ενα σκουληκι στην καρδια μου που ονειρευεται επανασταση...

[Rose]

κοιμαμαι και ονειρευομαι ενα σκουληκι στην καρδια μου που ονειρευεται επανασταση...

Τα έχει πει όλα ο άνθρωπος... 'Οποιος είναι Καζαντζακικός, είναι φωτισμένος... 

[Kαζαντζακικός]

αδερφη μου...οποιοι κανουν τους καζαντζακικους να ομιλουν ειναι φωτισμενοι...
χωρις ιχνος κολακειας...
οποιοι ανοιγουν φορουμ οποιοι τα βαζουν με κακως κειμενα ταγματων...
οποιοι αποκαλουν φωτισμενο εναν αμυητο...
αυτοι αξιζουν μια θεση στον ηλιο...
εγω θακριθω οπως και ολοι μας απο αυτα που θα πραξω
...και δεν θα πραξω...

[Rose]

οποιοι αποκαλουν φωτισμενο εναν αμυητο...

Η Ζωή, η Μητέρα Φύση είναι η πρώτη και η Μεγάλη Μυήτρια...

Κάποιοι μυούνται από την ζωή, κάποιοι γεννιούνται μυημένοι και φωτισμένοι, και απλά χρειάζονται να ξαναθυμηθούν, και να ξαναβρουν τα αδέλφια τους, για να συνεχίσουν την αποστολή τους...

Η Πνευματική Φώτιση δεν είναι για όλους τους ανθρώπους, δεν την επιλέγουν όλοι, αν και υπάρχει η δυνατότητα προς όλους.  Η κάθε ψυχή χρειάζεται το δικό της χρόνο ωρίμανσης, και μόλις ωριμάσει, η ίδια η ζωή, της αναθέτει το έργο... όπως έκανε και στον αδελφό μας τον Καζαντζάκη, και σε κάθε Καζαντζακικό...

[etidorhpa]

νομιζω πως οι προβληματισμοι που υπαρχουν στο site αυτο,δεν εχουν σχεση με τον Χριστιανικο σκοταδισμο που αναντιρρητα εχει αλλοτριωσει συνειδησεις για αιωνες τωρα.

Αλλωστε ο Δημου για παραδειγμα,εχει δηλωσει πως δεν ειναι Χριστιανος.Μην πεσουμε στην (παλι δογματικη-απο μια αλλη πλευρα) παγιδα,πως οποιος δεν ειναι Χριστιανος,αυτοματα δεχεται το 'Αρχαιοελληνικο' μεγαλειο....μπορει καλλιστα να ειναι αρνητικος και στα δυο...

Συμφωνω βεβαια,οτι απορριπτοντας τυφλα κατι χωρις να το εξετασεις,οπως στο θεμα της αστρολογιας π.χ.,καταληγεις 'δογματικα' σκεπτικιστης και οχι με το λογικο ποσοστο σκεπτικισμου/ορθολογισμου που πρεπει να διακατεχει τον καθενα μας...
Κατα βαθος,νομιζω πως αυτοι οι 'δογματικοι' σκεπτικιστες,ειναι πιο 'ανοιχτα μυαλα' απο τους 'δογματικους' θρησκοληπτους,καθοτι ειναι πιο δεκτικοι σε λογικα επιχειρηματα...γιατι δεν καταθετουμε εκει (στο site τους),μερικες απο τις αποψεις αυτες? θα ειχε ενδιαφερον...

+n-

[Kαζαντζακικός]

πολυ καλο...
αψογο..

[Rose]

νομιζω πως οι προβληματισμοι που υπαρχουν στο site αυτο,δεν εχουν σχεση με τον Χριστιανικο σκοταδισμο που αναντιρρητα εχει αλλοτριωσει συνειδησεις για αιωνες τωρα.

Αδελφέ μου,

σίγουρα υπάρχουν και υλιστές φιλόσοφοι¹ στις μέρες μας, και πάντα υπήρχαν, όμως δεν θα μιλούσαν τόσο αφοριστικά, απλά θα δήλωναν πως δεν έχουν άποψη, αν δεν γνώριζαν...

Είναι γεγονός, πως η Δυτική σκέψη έχει επηρεαστεί από δύο βασικά ιδεολογικά ρεύματα.  Τον Διαφωτισμό, μέσω της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας και Επιστήμης και τον σκοταδισμό μέσω του θρησκευτικού δογματισμού που επέβαλε ο χριστιανισμός.  Αυτή είναι μία αναμφισβήτητη ιστορική πραγματικότητα.  Φυσικά οι σκεπτικιστές επιστήμονες, ούτε κατά διάνοια τους πέρασε από το νου, πως μπορεί να έχουν επηρεαστεί από μία χριστιανική κουλτούρα, αλλά δυστυχώς η χριστιανική κουλτούρα, κυνήγησε τόσο αφοριστικά και την επιστήμη και τον αποκρυφισμό, και έχει διαβρώσει ριζικά, την δυτική κουλτούρα.

Η επιστήμη αναστήθηκε από τον τάφο της, όμως ο αποκρυφισμός ακόμα παραμένει ένα ταμπού, όπως και κάθε επιστημονική προσέγγιση αποτελούσε ταμπού, στον μεσαίωνα.

Δυστυχώς ο εσωτερισμός διανύει ακόμα τον δικό του μεσαίωνα αφορισμένος από μία χριστιανόπληκτη κοινή γνώμη, και χρειάζεται και εδώ να γίνει ένας αγώνας να αποκατασταθεί, η Αλήθεια, στην αρχική της κατάσταση, πριν την επιβολή του χριστιανισμού.

Μην πεσουμε στην (παλι δογματικη-απο μια αλλη πλευρα) παγιδα,πως οποιος δεν ειναι Χριστιανος,αυτοματα δεχεται το 'Αρχαιοελληνικο' μεγαλειο....μπορει καλλιστα να ειναι αρνητικος και στα δυο...

Αδελφέ μου,

δεν υπάρχει άνθρωπος του πνεύματος που να μην έχει αναγνωρίσει το μεγαλείο του Αρχαιοελληνικού πολιτισμού. Δεν πρόκειται για ένα εθνικιστικό θέμα, αλλά για την αναγνώριση της αρχής της Ελευθερίας του Πνεύματος, της Επιστήμης και της Δημοκρατίας. 

Φυσικά, ο κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα στην άποψή του, και για αυτήν την άποψη του θα κριθεί.  Το θέμα μας δεν είναι όμως η Ελευθερία απόψεων, που είναι δεδομένη, το θέμα μας είναι η Αλήθεια, και η αντικειμενική αλήθεια είναι προϊόν εμπειρηστατωμένης μελέτης.

Κατα βαθος,νομιζω πως αυτοι οι 'δογματικοι' σκεπτικιστες,ειναι πιο 'ανοιχτα μυαλα' απο τους 'δογματικους' θρησκοληπτους,καθοτι ειναι πιο δεκτικοι σε λογικα επιχειρηματα...γιατι δεν καταθετουμε εκει (στο site τους),μερικες απο τις αποψεις αυτες? θα ειχε ενδιαφερον...

Η διάθεσή μας για επικοινωνία είναι δεδομένη, αλλά δυστυχώς και αυτών των ανθρώπων, των δογματισμένων σκεπτικιστών, τα αυτιά είναι κλειστά.  Μέσα από την δική τους "λογική", διαφυλάσσουν την δική τους πίστη.  'Αλλωστε και οι κάθε είδους "χριστιανοί" έχουν πλήθος από "λογικές" αποδείξεις πλέον να στηρίξουν την πίστη τους.

Είναι πολύ δύσκολη δυστυχώς, η ανάπτυξη της αυτόνομης συνείδησης σε ένα νου που λειτουργεί υπό προγραμματισμού και υπνωτισμού.  Σε αυτές τις περιπτώσεις, η Φώτιση θα επέλθει, μόνο όταν αρχίσει το αυτομούντζωμα...
_______________________________________________________________________

¹ Αν και στην κυριολεξία ένας πραγματικός φιλόσοφος δεν μπορεί να είναι υλιστής...