Και τι κάνεις αν ο άλλος μετά από μερικά βήματα αρνείται να συνεχίσει? Πόσο μπορείς να τον σπρώξεις, όταν αυτός αντιστέκεται?
Αρχίζω να συνειδητοποιώ ότι ένα ακόμα πιο μεγάλο μάθημα που έχω να μάθω να βάζω όριο σε αυτή τη μεγάλη ανάγκη που έχω να προστατέψω. Πότε να πω ότι η προσπάθεια πια δεν αξίζει τον κόπο.
Στη διαδικασία της προσφοράς μας προς έναν συνάνθρωπό μας, κύριο μέλημά μας πρέπει να είναι το να αναγνωρίσουμε κατά τη διαδικασία, το κρίσιμο εκείνο σημείο όπου σταματά η συμβουλή και η βοήθεια και αρχίζει η προσωπική επιβολή με έναν τρόπο που τελικά να προσπαθούμε να μετατρέψουμε αυτό το άτομο σε δικό μας κλώνο σε πνευματικό-συναισθηματικό επίπεδο. Η κατάσταση ομοιάζει με εκείνη των γονέων που πολλές φορές, ειδικά στο Λύκειο, ασκούν χαρακτηριστική πίεση και επιβαλλόμενη κατευθυντικότητα στα παιδιά τους, τάσεις που πηγάζουν από επιδιώξεις των γονέων, οι οποίοι επιθμούν να γίνει το παιδί τους όχι μόνον ισάξιό τους αλλά τελικά να γίνει αυτό που εκείνοι (οι γονείς) δεν κατάφεραν όταν κι εκείνοι ήταν παιδιά...
Σε θέματα αυτογνωσίας, σκιαγράφησης της ατομικότητάς μας, τεχνικών, γνώσεων και άλλων θεμάτων που άπτονται του εσωτερισμού, οτιδήποτε κάνουμε, με οτιδήποτε κι αν ασχοληθούμε ή οτιδήποτε κι αν στην πορεία απορρίψουμε, βασικό κριτήριο πρέπει να είναι η ατομικότητά μας και το πως (και αν) αυτή είναι "συμβατή" με τα όσα διδασκόμεθα ή εφαρμόζουμε. Πρόκειται για μία καθημερινή αξιολόγηση όπου διάφορα γνωστικά αντικείμενα, ιδέες, προτροπές ή τάσεις μεταφέρονται στην καθημερινότητά μας (άλλοτε έντονα κοινωνική και άλλοτε έντονα μοναχική) και τελικά αποφασίζουμε αν η τάδε μέθοδος ή διδασκαλία μας εκφράζει και θέλουμε να την μελετήσουμε ενδελεχώς.
Σε αυτή τη διαδικασία, ο κύριος άξονας πάνω στον οποίο πρέπει να κινούμαστε είναι το να κατανοούμε αυτό με το οποίο ασχολούμαστε και ενσυνείδητα πλέον να αποφασίζουμε αν το συνεχίσουμε ή αν το απορρίψουμε. Σε κάθε περίπτωση, η όποια απόφαση ληφθεί θα είναι αποτέλεσμα μιας ειλικρινούς προσωπικής απόφασης. Αν λοιπόν κάποιος αποφασίσει να σταματήσει την πορεία του στον εσωτερισμό ή (ας το περιορίσουμε) στην υιοθέτηση κάποιων τεχνικών ή ιδεών που εμείς του προτείναμε, εφόσον το κάνει συνειδητά, πρέπει να δεχτούμε πως αποτελεί προϊόν ώριμης σκέψης. Πρέπει επίσης να δεχτούμε πως ό,τι είναι πέραν από τις δυνάμεις μας, πρέπει να είναι και πέρα από τη λύπη μας...
Όπως ακριβώς επισημάνθηκε και πιο πάνω, εμείς (στο βαθμό που είμαστε ικανοί για κάτι τέτοιο), απλώς δείχνουμε όχι μόνον έναν δρόμο αλλά όλες τις εναλλακτικές πορείες. Το μόνο που μπορούμε και δικαιούμαστε να κάνουμε είναι το να γνωστοποιήσουμε στον συνάνθρωπό μας το ποιές είναι οι επιλογές του. Από εκεί και μετά, μπορεί μεν να έχουμε (ανθρωπιστικά) την χαρά και την ανάγκη να νουθετήσουμε αυτό το άτομο, όμως ταυτόχρονα ξεχνάμε πως ο δικός μας ρόλος ήταν (μεταφορικά) όχι το να τον ταΐζουμε συνεχώς με ένα είδος ψαριού αλλά το να του μάθουμε να ψαρεύει ή αν θέλετε το να του δείξουμε που έχει ψάρια...
Την άρνηση προς τη συνέχιση μίας ενασχόλησης, θεραπείας, τεχνικής κλπ, είναι πολύ σημαντικό να την εντοπίσουμε και να δούμε σε ποιό σημείο συμβαίνει. Αν συμβαίνει πολύ πρώϊμα, τότε πράγματι το ζήτημα πρέπει να εξεταστεί ως προς το πόσο και μέχρι πότε πρέπει να επιμένουμε στην παροχή βοήθειας. Οι παράμετροι πολλές και ξεχωριστές για κάθε περίπτωση. Όταν όμως η άρνηση προς συνέχιση αυτής της πορείας ή διαδικασίας επέρχεται μετά από συστηματική και μακροχρόνια ενασχόληση με το ζήτημα ή την τεχνική, τότε αυτή αποτελεί προϊόν προσωπικής επιλογής, μιας επιλογής που ορίζει πως πλέον για διαφόρους λόγους πρέπει να σταματήσει η παροχή βοήθειας. Αν τώρα ο συνάνθρωπός μας εγκαταλείπει αυτόν τον δρόμο που του προτείναμε, πρέπει να αξιολογήσουμε τις αιτίες και να αποφασίσουμε αν όντως πρέπει να εγκαταλείψουμε την προσπάθεια ή αν πρέπει να την εντατικοποιήσουμε.
Ρωτάς το πότε τελικά η προσπάθεια αξίζει τον κόπο. Θεωρώ πως αξίζει τον κόπο μόνον όταν ο συνάνθρωπός μας βγάλει τα δικά του φτερά, είναι ικανός να πετάξει και να αποφασίσει το πως και το προς τα που. Αξίζει τον κόπο όταν ο συνάνθρωπός μας μάθει να ψαρεύει, ασχέτως τι ψάρια προτιμά ή σε ποιές περιοχές θέλει να ψαρεύει (μεταφορικά όλα αυτά).
Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να εμπλέκουμε το αν άξιζε τον κόπο με αυτά που ανέφερα πιο πάνω για την τακτική ορισμένων γονέων. Πάντως θεωρώ πως κάθε φορά που αποφασίζουμε να βοηθήσουμε και να νουθετήσουμε κάποιον συνάνθρωπό μας, πάντοτε βαθιά μέσα μας καταλαβαίνουμε πως αξίζει τον κόπο γιατί ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα αποτελέσματα μίας τέτοιας διαδικασίας-ενασχόλησης σχετίζονται όχι μόνον με τον απέναντί μας αλλά και με εμάς τους ίδιους. Ακόμη κι εμείς (εκ)παιδευόμαστε μέσα από την τριβή σε μία τέτοια διαδικασία και τελικά πάντα βγαίνουμε πιο ώριμοι, πιο σοφοί και πιο καταρτισμένοι...