Ο ορισμός του εσωτερισμού μπορεί να περιγραφηθεί με διάφορους τρόπους, αλλά χρειάζεται το αποτέλεσμα του να είναι χρήσιμο και υγιής για το άτομο και την κοινωνία του.
Το σημαντικό είναι για κάθε άνθρωπο, να αποκτήσει την ικανότητα να κρίνει, να διακρίνει και να κατανοεί, πότε ένα κίνημα, ή μία σχολή σκέψης μπορεί να φέρει θετικά αποτελέσματα, και πότε μπορεί να αποβεί επικίνδυνο.
Για να μπορέσει να "διακρίνει" ο άνθρωπος, χρειάζεται πρώτα από όλα να πληροφορηθεί, να έχει στην διάθεσή του, όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες, από όσο το δυνατόν πιο έγκυρες πηγές, και κατόπιν μέσω της διαδικασίας του στοχασμού, και της ανάλυσης των δεδομένων, να φτάνει σε όλο και πιο βαθιά συμπεράσματα, προς όλους τους τομείς της ζωής, του ψυχισμού, ή της όλης δημιουργίας.
Με άλλα λόγια το πιο σημαντικό που ΠΡΕΠΕΙ να μας διδάσκει ένα υγιής κίνημα εσωτερισμού, είναι να μάθουμε να ΣΚΕΦΤΟΜΑΣΤΕ, και μέσω αυτής της διαδικασίας, να αποκτήσουμε την Πνευματική μας Ελευθερία.
Ο εσωτερισμός, είναι ένα κίνημα ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ, δεν συμβιβάζεται, δεν σκύβει κεφάλι. Αναζητά την Αλήθεια, προς όλους τους τομείς με οποιοδήποτε κόστος. Αν και στοχεύει στην υγιή συνύπαρξη μεταξύ διαφορετικοτήτων, είτε ατομικών, είτε συλλογικών, ο γνήσιος εσωτεριστής, δεν αποκλίνει από την οδό του δικαίου...
Ο Τεκτονισμός, που στην βάση του κάποτε υπήρξε ένα υγιές εσωτερικό κίνημα, πριν αλλοιωθεί από μετέπειτα χριστανογενείς παρεμβάσεις, από τον πρώτο βαθμό κιόλας μας αναφέρει, πως ο Τέκτονας, ή ο εσωτεριστής, χρειάζεται να είναι ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΤΟΗΘΗΣ.
Αν και στην πραγματικότητα ο σημερινός Τεκτονισμός είναι επίορκος προς τις αυθεντικές αρχές του εσωτερισμού, υπάρχουν ακόμα κάποια δείγματα των αρχικών αυθεντικών αρχών, που έχουν παραμείνει από την αρχή της ίδρυσής του.
Εάν ο εσωτεριστής, δεν στοχεύει στην Πνευματική του Ελευθερία, είναι απλά ένας σκλάβος ακόλουθος, και δεν θα καταφέρει ποτέ να φτάσει τον στόχο της φώτισης που επιδιώκει.
Πολλοί εσωτεριστές, δεν μπορούν να διανοηθούν, ότι ποτέ θα φωτιστούν στην ζωή τους, ή θα αναλάβουν έναν ηρωϊκό ρόλο. Αυτοί κρύβονται κάτω από "τάγματα οπαδών" και όχι "εταιρείες" ελεύθερων ανθρώπων, λατρεύουν ψευδείς "αυθεντίες" για να κρύψουν την γύμνια τους, την ανασφάλειά τους, και την ανικανότητά τους να αναλάβουν υπεύθυνα την ζωή τους, και να συνδράμουν στην εξέλιξη της κοινωνίας τους.
Δεν έχει έννοια να "μυηθεί" κάποιος σε κάποια τελετουργικά μυστήρια, αν δεν το έχει στο αίμα του, να κάνει έναν γεναίο αγώνα, για την προσωπική καθώς και για την κοινωνική αφύπνιση. Οι σχολές εσωτερισμού, έχουν γεμίσει από αργόσχολους, που από "χόμπυ"¨συχνάζουν για λόγους "μοναξιάς", και όχι από βαθιά ανάγκη για κατανόηση και αναζήτηση.
'Αρα το πρώτο που χρειάζεται να απαντήσει ο κάθε "εσωτεριστής" είναι γιατί θέλει να ασχοληθεί με τον εσωτερισμό. Χρειάζεται να έχουμε κάποιον στόχο, γιατί αλλιώς δεν θα φέρουμε ποτέ και κανένα αποτέλεσμα, από το να ταξιδεύουμε και να παλιδρομούμε ανούσια.
Η σκέτη πληροφορία, είναι άχρηστη αν δεν βρίσκει κάποια χρησιμότητα. Ας απαντήσουμε λοιπόν, εφόσον διαλογιστούμε, με την ικανότητα που έχουμε όλοι ως άνθρωποι να σκεφτόμαστε, σε τι μας εξυπηρετεί ο εσωτερισμός. Ποια είναι η ατομική μας ανάγκη και ποια είναι η ανάγκη της κοινωνίας μας? Θεωρούμε πως ο εσωτερισμός μπορεί να φέρει μία λύση ίασης στην νουσούσα κοινωνία μας?
Αν δεν καταφέρουμε να απαντήσουμε αυτά τα ερωτήματα, ο δρόμος του εσωτερισμού θα είναι για μας πολύ επικίνδυνος, διότι μπορεί να βρεθούν απατηλές συνειδήσεις, που θα μας παρασύρουν πολύ μακριά από τις αυθεντικές αρχές και αξίες του εσωτεριστικού κινήματος.
Ο βασικός στόχος του Εσωτερισμού, είναι να λύσει τα βασικά υπαρξιακά ερωτήματα του ανθρώπου, έτσι ώστε ο κάθε άνθρωπος να ΚΑΤΑΝΟΗΣΕΙ, να ΗΡΕΜΗΣΕΙ τον συναισθηματικό του κόσμο, και να προχωρήσει σε ΥΓΙΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ, έτσι ώστε να αποδείξει την ουσία όλων των μυστηρίων, ότι Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΕΙΝΑΙ ΘΕΟΣ.
