πηγή :
http://www.focusmag.gr/articles/view-article.rx?oid=334728Τρεις αιώνες αναζητούν την ταυτότητά του. Μήπως επρόκειτο για κάποιον πολύ σημαντικό; Όχι, ήταν ένας κοινός κακοποιός που του έμελλε να συναντήσει έναν σκληρό και αριβίστα δεσμοφύλακα.
«Ένας μασκοφόρος έμεινε για χρόνια φυλακισμένος στη Βαστίλη και κρυμμένος πίσω από τη μάσκα πέθανε. Συνοδευόταν πάντα από δύο δεσμοφύλακες έτοιμους να του αφαιρέσουν τη ζωή αν έβγαζε τη μάσκα». Τα λόγια αυτά γράφτηκαν το 1711 από την Καρλότα Ελισάβετ της Ορλεάνης, κουνιάδα του βασιλιά Λουδοβίκου 14ου, του γνωστού Βασιλιά Ήλιου. Είναι μία από τις πρώτες αναφορές για τον άγνωστο κρατούμενο της Βαστίλης, την τρομακτική φυλακή στο Παρίσι απ’ όπου ξετυλίγεται το πέπλο μυστηρίου που τον περιβάλλει.
Στο μυθιστόρημα Ο Υποκόμης της Βραζελόνης ο Αλέξανδρος Δουμάς περιγράφει πώς οι τρεις σωματοφύλακες απελευθέρωσαν τον άνθρωπο με το σιδηρούν προσωπείο και αποκάλυψαν την ταυτότητα του. Ήταν ο Φίλιππος, δίδυμος αδερφός του Βασιλιά Λουδοβίκου 14ου, τον οποίο ο μονάρχης φυλάκισε για να σιγουρέψει τον θρόνο του. Πόση αλήθεια κρύβεται πίσω από αυτή την ιστορία που ενέπνευσε πάνω από 200 βιβλία, 11 ταινίες και αμέτρητους θρύλους γύρω από την πραγματική ταυτότητα του μυστηριώδους φυλακισμένου;
Από φυλακή σε φυλακή
Καταρχήν, ας ξεκαθαρίσουμε ότι ο μυστηριώδης κατάδικος ήταν υπαρκτό πρόσωπο. Ο φιλόσοφος Βολτέρος, που φυλακίστηκε στη Βαστίλη, δημοσίευσε ένα άρθρο στο οποίο επιβεβαίωνε την ύπαρξη του ανθρώπου με το σιδηρούν προσωπείο. Το ότι υπήρξε κάποιος μασκοφόρος αιχμάλωτος το γνωρίζουμε επίσης από τις επιστολές που έστελνε ο προσωπικός του δεσμοφύλακας Μπενίν Ντ’ Οβέρν Ντε Σεν Μαρ στον Γάλλο υπουργό Πολέμου μαρκήσιο του Λουβουά.
Ο κρατούμενος με το σιδηρούν προσωπείο φυλακίστηκε για πρώτη φορά το 1669 στο Πινερόλο, πόλη της Βορειοδυτικής Ιταλίας η οποία εκείνη την εποχή ήταν γαλλικό οχυρό. Εκεί συνάντησε τον Σεν Μαρ, ο οποίος ήταν διοικητής της φυλακής. Η συνάντηση αποδείχτηκε καθοριστική για τον φυλακισμένο καθώς η ζωή του δέθηκε αναπόσπαστα με την καριέρα του Σεν Μαρ. Το 1681 ο Σεν Μαρ ανέλαβε διοικητής στην φυλακή Εξίλ, κοντά στο Πινερόλ, και πήρε μαζί του τον μυστηριώδη κρατούμενο. Η επόμενη στάση ήταν στο νησί της Αγίας Μαργαρίτας έξω από τις Κάννες, το 1687, και στη συνέχεια η Βαστίλη το 1698. Εκεί ο μασκοφόρος κατάδικος άφησε την τελευταία του πνοή τον Νοέμβριο του 1703. Ποιος ήταν και γιατί ήταν υποχρεωμένος να φοράει μάσκα;
Ο άνθρωπος που ήξερε πολλά
Σύμφωνα με τον Άγγλο ιστορικό Ρότζερ ΜακΝτόναλντ, στον άγνωστο φυλακισμένο αποδόθηκαν 52 διαφορετικές ταυτότητες. Υπάρχουν αυτοί που πιστεύουν ότι ήταν Ιταλός κατάσκοπος, κάποιος Αντόνιο Ματιόλι. Άλλοι τον ταυτίζουν με τον Γάλλο υπουργό Οικονομικών Νικολά Φουκέ ο οποίος βρέθηκε ένοχος για υπεξαίρεση μεγάλων ποσών από το κρατικό θησαυροφυλάκιο. Άλλοι, πάλι, υποθέτουν ότι ήταν ο Μολιέρος, ο μεγαλύτερος δραματουργός της Γαλλίας, ο οποίος με τις κωμωδίες του γελοιοποιούσε διάφορους ισχυρούς παράγοντες της εποχής. Για τον ίδιο τον ΜακΝτόναλντ, κανένα από τα παραπάνω σενάρια δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια. Αντίθετα, πιστεύει πως πίσω από τη μάσκα κρυβόταν κάποιος που γνώριζε όλα τα σκάνδαλα της διεφθαρμένης Αυλής του Λουδοβίκου 14ου. Κάποιος δηλαδή που έπρεπε να βγει από τη μέση.
Ο ΜακΝτόναλντ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αυτός ο κάποιος δεν ήταν άλλος από τον κόμη Τσαρλς Ντε Μπατζ-Καστελμόρ. Μιλάμε για τον Ντ’ Αρτανιάν, τον γνωστό σωματοφύλακα, ένα υπαρκτό πρόσωπο που έγινε πηγή έμπνευσης για τον Δουμά. Ο διάσημος σωματοφύλακας όμως σκοτώθηκε στη μάχη του Μάαστριχτ το 1673, τριάντα χρόνια πριν από τον μασκοφόρο κρατούμενο. Πώς θα μπορούσε να είναι το ίδιο πρόσωπο; Ο ΜακΝτόναλντ υποστηρίζει ότι ο Λουδοβίκος έβαλε να δολοφονήσουν τον Ντ’ Αρτανιάν σε εκείνη τη μάχη, κάτι όμως πήγε στραβά και σώθηκε. Τότε οι έμπιστοι πράκτορες του βασιλιά συνέλαβαν τον σωματοφύλακα και του φόρεσαν τη μάσκα για να μην τον αναγνωρίσει κανείς. Οι αποδείξεις; Ο βιογράφος του Ντ’ Αρτανιάν, Γκατιέν Ντε Σαντράς, ήταν φυλακισμένος στη Βαστίλη την ίδια εποχή με τον άντρα που φορούσε το σιδηρούν προσωπείο. Αποτέλεσμα αυτής της συμβίωσης ήταν η βιογραφία του σωματοφύλακα. Ο ίδιος ο Ντ’ Aρτανιάν ήταν αυτός που διηγήθηκε στον Σαντράς τη ζωή του μέχρι και την παραμικρή λεπτομέρεια.
«Αν μιλήσεις, πέθανες!»
Η θεωρία του ΜακΝτόναλντ, αν και εντυπωσιακή, δεν πείθει τους υπόλοιπους ιστορικούς. Άλλωστε σύμφωνα με τους καταλόγους των φυλακών, μόνο ένα άτομο ακολούθησε τον Σεν Μαρ από τη μια φυλακή στην άλλη. Ήταν ο Ευστάθιος Ντογκέρ, ο ιπποκόμος ενός διπλωμάτη ο οποίος, σύμφωνα με ένα σενάριο, έμαθε κάτι που θα μπορούσε να καταστρέψει τις καριέρες σημαντικών ανθρώπων. Ήταν λοιπόν ζήτημα ζωής και θανάτου να μην αποκαλύψει σε κανέναν όσα ήξερε. Πράγματι ο Μαρκήσιος του Λουβουά έγραψε ένα σημείωμα στον Σεν Μαρ, στο οποίο τονίζει ότι «αποτελεί θέμα υψίστης σημασίας ο κρατούμενος να τύχει στενής παρακολούθησης και να μην είναι σε θέση να δώσει πληροφορίες για την ταυτότητά του. Δεν πρέπει για κανέναν λόγο να ακούσετε κάποια δική του αποκάλυψη και αν θελήσει να πει κάτι που ξεφεύγει από τις καθημερινές του ανάγκες οφείλετε να τον απειλήσετε ότι θα θανατωθεί».
Γυναίκες-δηλητήριο
Σύμφωνα με κάποιον άλλο μελετητή, τον Μορίς Ντιβιβιέρ, ο Ντογκέρ ήταν αναμεμειγμένος στο περίφημο Σκάνδαλο των Δηλητηρίων που ξέσπασε στο Παρίσι εκείνον τον καιρό. Συγκεκριμένα, κάποιες γυναίκες της ανώτερης τάξης εξομολογήθηκαν στους ιερείς τους ότι είχαν δηλητηριάσει τους συζύγους τους. Η αστυνομία ανακάλυψε μια ομάδα σατανιστών οι οποίοι κατά τη διάρκεια τελετών μαύρης μαγείας παρασκεύαζαν φίλτρα αγάπης αλλά και δηλητήρια. Στη συνέχεια τα έδιναν στις γυναίκες ευγενών που ήθελαν να ξεφορτωθούν τον σύντροφό τους. Η έρευνα οδήγησε στην αγχόνη 36 άτομα. Από τα πρακτικά της δίκης προέκυψε ότι τα δηλητήρια τα προμήθευε κάποιος γιατρός Ντε Ογκέρ. Ο Ντιβιβιέρ είναι πεπεισμένος ότι ο Ντε Ογκέρ και ο Ντογκέρ είναι το ίδιο πρόσωπο.
Κίνηση καριέρας
Από την πλευρά του, ο μελετητής Τζον Νουν συμφωνεί ότι ο μυστηριώδης κρατούμενος ήταν πράγματι ο Ντογκέρ, ωστόσο πιστεύει ότι η μάσκα δεν χρησίμευε για να κρύψει ποιος ήταν ο φυλακισμένος αλλά ποιος δεν ήταν. Ο Νουν υποστηρίζει ότι ο Σεν Μαρ υποχρέωσε τον Ντογκέρ να φορέσει τη μάσκα ώστε να φουντώσουν τα σενάρια σχετικά με την ταυτότητα του φυλακισμένου. Αν όλοι πίστευαν ότι ο μασκοφόρος κατάδικος ήταν ένα σημαίνον πρόσωπο και όχι ένας απλός ιπποκόμος που έφτιαχνε ερωτικά μαντζούνια, αυτομάτως ο Σεν Μαρ γινόταν σημαντικός. Πράγματι ο Σεν Μαρ, ξεκινώντας από απλός δεσμοφύλακας, τελείωσε την καριέρα του ως κυβερνήτης της Βαστίλης, θέση με μεγάλο κύρος στη Γαλλία του Λουδοβίκου 14ου. Ποιος ήταν λοιπόν «ο άνθρωπος με το σιδηρούν προσωπείο», μια από τις πιο μυστηριώδεις μορφές όλων των εποχών; Προφανώς ένας κοινός εγκληματίας ο οποίος είχε την ατυχία να πέσει στα χέρια ενός μωροφιλόδοξου υπαλλήλου του γαλλικού σωφρονιστικού συστήματος.
