e-net (eleftherotypia)
Του ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΙΤΣΑ
Η πιο διάσημη επιγραφή στα αρχηγεία της CIA στο Λάνγκλεϊ της Βιρτζίνια βρισκόταν παλιά στο κεντρικό φουαγέ του κτιρίου και έλεγε: «Θα μάθεις την αλήθεια και η αλήθεια θα σε απελευθερώσει».
Το 1998, ένας υπάλληλος της CIA, ονόματι Ντέιβιντ Στάιν, αποκρυπτογράφησε τους περισσότερους χαρακτήρες του «kryptos», πλην 97, που παραμένουν μέχρι και σήμερα μυστήριο...
Τα τελευταία χρόνια όμως, ένα άλλο κείμενο έχει γίνει αντικείμενο εξονυχιστικής έρευνας, εντός και εκτός της υπηρεσίας: 865 συνολικά χαρακτήρες που δεν βγάζουν κανένα νόημα, γραμμένοι σε χαλκό πάχους 1,25 εκ., ο οποίος είναι τοποθετημένος στην αυλή της υπηρεσίας.
Είναι κομμάτι από ένα άγαλμα που ονομάζεται Kryptos (Κρυφός), δημιουργημένο από τον Τζέιμς Σάνμπορν, γλύπτη της Ουάσιγκτον. Το έργο τού ανατέθηκε το 1988, όταν η CIA έχτιζε το νέο κτίριό της, πίσω από τα παλιά αρχηγεία. Η υπηρεσία ήθελε να τοποθετήσει ένα άγαλμα για τη δημιουργία ενός έργου που το κοινό δεν θα έβλεπε ποτέ. Ο Σάνμπορν εμπνεύστηκε το έργο του από την ελληνική λέξη «κρυφός» και θεωρεί ότι είναι ένας στοχασμός στη φύση της μυστικότητας αφού το μήνυμά του είναι εξ ολοκλήρου κρυπτογραφημένο.
Σχεδόν 20 χρόνια μετά τη δημιουργία του, το μήνυμα αυτό δεν έχει ακόμα αποκρυπτογραφηθεί πλήρως. Υστερα από προσπάθειες πληθώρας επιστημόνων και κρυπταναλυτών έχουν αποκωδικοποιηθεί τα 3/4 του κειμένου. Το αποκρυπτογραφημένο κείμενο, όμως, δημιουργεί περισσότερες απορίες από όσες λύνει. Ακόμα δεν έχουν αποκρυπτογραφηθεί οι 97 χαρακτήρες του τελευταίου μέρους (γνωστού και ως Κ4 στην αργκό αυτών που ασχολούνται με το θέμα).
Το τελικό «σ»
Ανεξαρτήτως του αν οι κατάσκοποι το επιθυμούν, η επίμονη αδιαφάνεια του Kryptos αναπαριστά το πνεύμα της υπηρεσίας της ίδιας και χρησιμεύει ως υπενθύμιση του λόγου που η εξαπάτηση και η μυστικότητα μας συναρπάζουν. Το Kryptos συμπεριλαμβάνει ένα γλυπτό ύψους 2 μέτρων, ένα κύμα σε σχήμα τελικού «σ» με γράμματα σμιλεμένα στην επιφάνειά του, το οποίο κρέμεται από μια κολόνα ύψους 3,5 μέτρων, και τεράστια κομμάτια γρανίτη που στηρίζουν ένα σιντριβάνι.
Η καρδιά του έργου είναι το κρυπτογραφημένο κείμενο, κωδικοποιημένο με ένα σύστημα το οποίο είναι σχεδιασμένο, κατά τον δημιουργό του, να αποκαλυφθεί μόνο σε βάθος χρόνου.
Οταν ξεκίνησε το έργο ο Σάνμπορν ήξερε πολύ λίγα για την κρυπτογραφία. Δέχτηκε διστακτικά την προσφορά της CIA να δουλέψει με τον Εντ Σέιντ, ο οποίος μόλις είχε συνταξιοδοτηθεί από τη θέση του επικεφαλής του Κέντρου Κρυπτογραφίας της CIA. Ο Σέιντ έμαθε στον Σάνμπορν τεχνικές κρυπτογραφίας που χρησιμοποιούνταν από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι πράκτορες ήταν υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν χαρτί και μολύβι για να αποκρυπτογραφήσουν τα μηνύματά τους. Αφού πειραματίστηκαν με ορισμένες τεχνικές, συμπεριλαμβανομένης της αλφαβητικής αντικατάστασης (σ.σ.: σε αυτές τις τεχνικές ένα γράμμα αντικαθίσταται από κάποιο άλλο), και άλλες μεθόδους, κατέληξαν σε μια παραδοσιακή μορφή κρυπτογραφίας, η οποία πίστευαν ότι μπορούσε να «κρατήσει» αρκετό καιρό ώστε να δημιουργήσει προσμονή για το πραγματικό περιεχόμενο του μηνύματος.
Η CIA δημοσίευσε το κρυπτογραφημένο κείμενο και οι πιο φανατικοί κρυπταναλυτές άρχισαν να προσπαθούν να το σπάσουν. Τους πήρε περισσότερο από 7 χρόνια για να σπάσουν τα τμήματα Κ1, Κ2 και Κ3, και όχι λίγους μήνες που περίμενε ο Σάνμπορν. Ο πρώτος που έσπασε τμήμα του κώδικα, ένας υπάλληλος της CIA ονόματι Ντέιβιντ Στάιν, κατέβαλε 400 ώρες από τον προσωπικό του χρόνο. Ο Στάιν, ο οποίος περιέγραψε την αποκρυπτογράφηση του πρώτου κομματιού ως θρησκευτική εμπειρία, παρουσίασε τη λύση του σε ένα γεμάτο αμφιθέατρο στο αρχηγείο της CIA τον Φεβρουάριο του 1998. Ομως, ούτε μία λέξη δεν διέρρευσε στον αμερικανικό Τύπο.
Οι 97 χαρακτήρες του υπόλοιπου κειμένου, το Κ4, παραμένουν μυστήριο. Αποτελούν, όπως λένε αυτοί που προσπαθούν να το σπάσουν, το Εβερεστ της κρυπτογραφίας. Πολλοί έχουν κάνει απίστευτα πράγματα για να το σπάσουν: Κάποιος παράτησε τη δουλειά του ως προγραμματιστή και άρχισε να δουλεύει σε οικοδομές για να έχει περισσότερο χρόνο να επεξεργαστεί τη λύση, ενώ σχηματίστηκε ένα γκρουπ 1.300 φανατικών μελών στο Υαhoo με σκοπό να το σπάσουν χρησιμοποιώντας κάθε μέσο, από μαθηματικά μέχρι αστρολογία.
Για το «WW»...
Ο Σάνμπορν συνήθως δεν μιλάει για το έργο, αλλά πολλές φορές νιώθει ότι έχει υποχρέωση να σχολιάσει. Το 2005 διέψευσε τον ισχυρισμό του συγγραφέα Νταν Μπράουν ότι το «WW» σε ένα σημείο του αποκρυπτογραφημένου κείμενου μπορεί να αναστραφεί σε «ΜΜ», και να παραπέμπει στο «Μαρία Μαγδαληνή». Ο Μπράουν συμπεριέλαβε κομμάτια από το Kryptos στο εξώφυλλο του βιβλίου «Ο Κώδικας Ντα Βίντσι» και έχει υπονοήσει ότι το επόμενο βιβλίο του θα είναι εμπνευσμένο από το γλυπτό, κάτι το οποίο ενόχλησε τον Σάνμπορν βαθύτατα.
Αν κανείς καταφέρει να λύσει το τελευταίο τμήμα του γρίφου, δεν θα σταματήσει και τα σενάρια για την πραγματικότητα πίσω από το Kryptos. «Καμιά φορά σκέφτομαι ότι θα ήθελα να πεθάνω και να μην έχει ανακαλύψει κανείς το νόημα. Οταν ένα έργο χάσει το μυστήριό του, χάνει ένα μεγάλο μέρος της έλξης του για τον κόσμο», είπε ο 64χρονος Σάνμπορν πρόσφατα στο περιοδικό «Wired». Μια δήλωση που παραμένει απόδειξη ότι ακόμα και σε ένα μέρος γεμάτο κατασκόπους, ορισμένες αλήθειες μπορεί να μην ανακαλυφθούν ποτέ. *
+n-