ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19. ΔΕΚΑΤΟΣ ΕΝΑΤΟΣ ΒΑΘΜΟΣ – ΜΕΓΑΣ ΠΟΝΤΙΦΙΚΑΣ ΤΗΣ ΟΥΡΑΝΙΑΣ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ
Η Βιολέτα μπήκε κάτω από το ντους. ΄Εφερε στο μυαλό της όλες τις λεπτομέρειες της χθεσινής ερωτικής νύχτας στο μοτέλ «Λεβέντη». Συνειδητοποίησε έκπληκτη ότι είχε συναντήσει το Στέλιο μόνο δύο φορές στη ζωή της! Μια φορά στο γραφείο του και η δεύτερη ήταν χθες……….και κατέληξαν στο κρεβάτι! Τι γνώμη θα σχημάτισε γι’ αυτήν; Κι ήταν και εργοδότης της! Και απάτησε και το Θανάση! Ο Θανάσης! Για πρώτη φορά μετά από σχεδόν δώδεκα χρόνια η σκέψη του Θανάση δεν της προκάλεσε πόνο. Η εικόνα του Στέλιου κυριαρχούσε στη σκέψη της. «Είναι δυνατόν, είναι δυνατόν…..να είμαι ξανά ερωτευμένη;». Η Βιολέτα τρόμαξε από τις ίδια της τα συναισθήματα, φόρεσε το μπουρνούζι , βγήκε από το μπάνιο και σχημάτισε τον αριθμό τηλεφώνου της Φαίη. Δεν κρατιόταν να της πει τα νέα για το Στέλιο. Τώρα συνειδητοποίησε ότι η φίλη της είχε πολλές μέρες να της τηλεφωνήσει. Δυο βδομάδες περίπου. Και ούτε πήρε τηλέφωνο να ευχηθεί στα γενέθλια του βαφτισιμιού της. Η Βιολέτα ανησύχησε μήπως συνέβη κάτι στη φίλη της.
-Κυρία Φαίη, ταξίδι στο Ευρώπη είπε η Φιλιππινέζα.
Όχι, η γυναίκα δεν ήξερε πότε θα γύριζε η Φαίη.
Η Βιολέτα κατέβασε το ακουστικό. «Ταξίδι στην Ευρώπη;» αναρωτήθηκε. Ξαφνικά; Χωρίς να της πει τίποτα. Η Φαίη, όταν πήγαινε ταξίδι, φρόντιζε να το μάθει όλος ο κόσμος. Η Βιολέτα απέδωσε τη συμπεριφορά της Φαίη στο χωρισμό της από τον ΄Αρη. Σίγουρα πήγε για ψώνια, να ξεσκάσει και να ξεχάσει. Αποφάσισε να συνεχίσει την ανάγνωση του βιβλίου. Να ξεφύγει λίγο η σκέψη της από το Στέλιο και να φανεί σωστή επαγγελματίας. ΄Επρεπε να τελειώσει κάποτε την ανάγνωση και να προχωρήσει στη μετάφραση.
Φθάνοντας στον 19ο βαθμό του Μεγάλου Ποντίφικα της Ουράνιας Ιερουσαλήμ, ο άγνωστος συγγραφέας απάντησε στη νοερή απορία της Βιολέτας «Τι εξυπηρετούν όλοι αυτοί οι πομπώδες τίτλοι;» Ιππότες, Πρίγκιπες, Δικαστές, Ποντίφικες. «Μα για να αποπροσανατολίζουν τους ανθρώπους που φθάνουν σε αυτούς τους βαθμούς, τυπικά, χωρίς να έχουν καταλάβει πολλά πράγματα από την ουσία του τεκτονισμού. Αυτοί οι άνθρωποι γοητεύονται από το τελετουργικό μέρος των εργασιών και έλκονται από τα διάσημα των βαθμών και τους τίτλους που τα συνοδεύουν. Υπάρχουν αληθινοί τέκτονες με περίζωμα, που έχουν μυηθεί σε στοά, τέκτονες που φοράνε περίζωμα, αλλά αντιμετωπίζουν τον τεκτονισμό σαν μια κοσμική εκδήλωση και τέκτονες χωρίς περίζωμα, που χωρίς να έχουν μυηθεί σε κάποια στοά, καθίστανται τέκτονες λόγω της ηθικής και πνευματικής τους καλλιέργειας.
Ο 19ος βαθμός δηλώνει ότι για να γίνει πραγματικότητα η ισότητα μεταξύ των ανθρώπων η πνευματική πρόοδος πρέπει να συμβαδίζει με την ηθική. Η πνευματική και ηθική εξέλιξη όμως δεν πραγματοποιείται με τον ίδιο τρόπο σε κάθε εποχή ούτε σε όλες τις γεωγραφικές περιοχές του πλανήτη. Οι γνώσεις όλο και αυξάνονται με τις διαρκείς προόδους της επιστήμης, ενώ οι ηθικοί κανόνες εξελίσσονται συνεχώς . Πριν μερικές δεκαετίες, ας πούμε, η κοντή φούστα συνιστούσε μεγάλο αμάρτημα για τις γυναίκες. Για να μη μιλήσουμε για σοβαρότερα θέματα όπως το διαζύγιο, η υποχρεωτική παρθενία για τις γυναίκες ή η τεκνοποίηση εκτός γάμου, όπου – ευτυχώς- στο δυτικό κόσμο τουλάχιστον οι κοινωνικές αντιλήψεις αλλάζουν.
Την εποχή των πρώτων αιώνων του Χριστιανισμού υπήρχαν δύο μεγάλες ερμηνευτικές σχολές. Η Σχολή της Αλεξάνδρειας ή η Αλληγορική Σχολή, όπου τα ιερά κείμενα ερμηνεύονταν κάτω από το πρίσμα της αλληγορίας και του αποσυμβολισμού και η Σχολή της Αντιόχειας, όπου τα κείμενα αυτά ερμηνεύονταν κατά γράμμα. Προφανώς η Σχολή της Αντιόχειας έχει πολύ περισσότερους οπαδούς μέχρι σήμερα από εκείνη της Αλεξάνδρειας. Είναι φανερό ότι οι άνθρωποι δεν επιθυμούν να κουράζουν το μυαλό τους με γρίφους. Προτιμούν έτοιμη την πνευματική τους τροφή. Εμείς ας ρίξουμε μια ματιά στην πιο διάσημη παραβολή της Παλαιάς Διαθήκης. Εκείνη του Αδάμ και της Εύας.
«Και επέβαλε Κύριος ο Θεός έκστασιν επί τον Αδάμ, και εκοιμήθη. Και έλαβε μίαν εκ των πλευρών αυτού, και έκλεισε με σάρκα τον τόπον αυτής. Και κατεσκεύασε Κύριος ο Θεός την πλευράν, την οποίαν έλαβεν από του Αδάμ, εις γυναίκα, και έφερεν αυτήν προς τον Αδάμ. Και εκάλεσεν ο Αδάμ το όνομα της γυναικός αυτού Εύαν ( Ζωή) διότι αυτή ήτο μήτηρ πάντων των ζώντων». Γέννεσις Β, 21-22, Γέννεσις Γ, 20.
Στη Βίβλο, στο Κοράνι ,αλλά και σε προγενέστερα κείμενα όπως το έπος του Γκιλγκαμές που γράφθηκε γύρω στο 2.000 π. Χ. η ιστορία του Αδάμ και της Εύας , ονόματα προερχόμενα από δύο εβραϊκές λέξεις που σημαίνουν ΄Αντρας και Ζωή αντίστοιχα, είναι ίσως η σπουδαιότερη παραβολή για την κατανόηση της αληθινής φύσης του ανθρώπου. Τα ιερά κείμενα δεν έχουν σκοπό να μας διδάξουν ιστορία, φυσικές επιστήμες ή να μας γνωστοποιήσουν βιογραφίες σπουδαίων προσώπων. Σκοπός τους είναι να μας διδάξουν νοητικές δραστηριότητες, μεταφυσική. Στο Κοράνι, αναφέρεται ότι ο Αλλάχ δίνει παραβολές στους ανθρώπους για να επωφεληθούν. Μερικά από τα πρόσωπα που αναφέρονται στη Βίβλο όπως ο Μωϋσής, ο Ηλίας και ο Παύλος είναι ιστορικά πρόσωπα, έζησαν στ’ αλήθεια στη γη και έκαναν τις πράξεις που τους αποδίδονται. Άλλοι βιβλικοί χαρακτήρες όπως ο Αδάμ και η Εύα, ο Άσωτος Υιός ή ο καλός Σαμαρείτης είναι φανταστικά πρόσωπα, που δημιουργήθηκαν για να εκφράσουν αλληγορικά πνευματικές καταστάσεις.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μια από τις πιο παρεξηγημένες αλληγορίες είναι η ιστορία του Αδάμ και της Εύας στον κήπο της Εδέμ. Για αιώνες, οι γυναίκες θεωρούνται από διάφορους αμαθείς ως η αιτία που το ανθρώπινο γένος εκδιώχθηκε από τον Παράδεισο, ως κατώτερο είδος ανθρώπου- μάλιστα η Εκκλησία μας κάποτε αναρωτήθηκε αν η γυναίκα είναι άνθρωπος- ως πειρασμός και σε ακραίες περιπτώσεις ως όργανο του Σατανά. Ας μην ξεχνάμε ότι σε κάποιες περιοχές της χώρας μας μέχρι πριν λίγα χρόνια υποδέχονταν τη γέννηση ενός κοριτσιού κρεμώντας πένθος στην πόρτα, στην Ινδία δολοφονούνται εν ψυχρώ νεογέννητα κοριτσάκια και στις χώρες του Ισλάμ η θέση της γυναίκας είναι τραγικά υποδεέστερη από εκείνη του άντρα.
« Προσέταξε δε Κύριος ο Θεός εις τον Αδάμ λέγων. Από παντός δένδρου του Παραδείσου ελευθέρως θέλεις τρώγει, από δε του ξύλου της γνώσεως του καλού και του κακού δεν θέλεις φάγει απ’ αυτού. Διότι καθ’ ήν ημέραν φάγεις απ’ αυτού θέλεις εξάπαντος αποθάνει» αναφέρει η Βίβλος, ενώ το Κοράνι μιλάει για παράβαση. « Ζήσε με τη γυναίκα σου στον Παράδεισο, λέει ο Αλλάχ στον Αδάμ, και τρώγε απ’ όποιο καρπό σου αρέσει, αλλά μην πλησιάσεις ποτέ αυτό το δέντρο, διαφορετικά θα γίνετε και δυο σας παραβάτες».
Η εικόνα του ανθρώπου που βγαίνει από τα παραπάνω είναι ενός μη σεξουαλικού πλάσματος, που ζει ευχαριστημένο τρώγοντας από το δέντρο της ζωής το οποίο του προσφέρει την αθανασία. Το μόνο που δεν μπορεί να έχει είναι η γνώση του Καλού και του Κακού. Ο άνθρωπος εμφανίζεται να κατοικεί στη σφαίρα της αδιαφοροποίητης ύλης – δεν υπάρχουν αντίθετα, καλό ή κακό, ζέστη ή κρύο, ύλη ή αντι-ύλη- οπότε μπορούμε να θεωρήσουμε τον κόσμο των πρωτοπλάστων ως καθαρά πνευματικό. Ο Αδάμ και η Εύα κατοικούν στη Βουδιστική Νιρβάνα, σε μια κατάσταση απελευθέρωσης από κάθε κακό, από κάθε πόθο, μίσος ,άγνοια. Αγνοούν τους όρους της δυαδικότητας, της σχετικότητας του χώρου και του χρόνου και έχουν κερδίσει την αθανασία, αγνοώντας όμως την αντίθετη έννοια του θανάτου.
Στη γνώση του Καλού και του Κακού αναλαμβάνει να τους μυήσει κάποιος οδηγός που στη Βίβλο ορίζεται αλληγορικά ως όφις, ενώ στο Κοράνι έχει τη μορφή του Σατανά Στη Βίβλο, ο όφις παροτρύνει την Εύα να δοκιμάσει τον απαγορευμένο καρπό λέγοντας « αλλ’ εξεύρει ο Θεός, ότι καθ’ ην ημέραν φάγητε απ’ αυτού, θέλουσιν ανοιχθή οι οφθαλμοί σας, και θέλετε είσθαι ως θεοί, γνωρίζοντες το καλόν και το κακόν». Και ο Σατανάς στο Κοράνι λέει. « Ο Κύριός σας, σας έχει απαγορεύσει να πλησιάζετε αυτό το δέντρο μόνο για να σας εμποδίσει να γίνετε άγγελοι ή αθάνατοι.»
Το φίδι -στην προκειμένη περίπτωση - αντιπροσωπεύει την κατώτερη φύση του ανθρώπου. Συμβολίζει το σαρκικό νου ο οποίος πιστεύει ότι είμαστε χωρισμένοι από το Θεό, ενώ η αλήθεια είναι ότι είμαστε ένα μαζί του. Το φίδι δαγκώνει ύπουλα τον άνθρωπο χύνοντας στο αίμα του το δηλητήριο της θεοποίησης της ύλης.
Στο Κοράνι ο Αλλάχ διατάζει τους αγγέλους να προσκυνήσουν τον Αδάμ. ΄Ολοι τον προσκυνούν εκτός από το Σατανά που αρνείται, λέγοντας ότι είναι ανώτερος από τον Αδάμ επειδή ο ίδιος δημιουργήθηκε από τη φωτιά, ενώ ο Αδάμ από ταπεινό πηλό. Ο Αδάμ συμβολίζει το σώμα ,που αποτελείται από την ύλη και η Εύα την ψυχή που αποτελείται από τη διανόηση και το συναίσθημα. Ο νους δημιουργεί όλα τα φαινόμενα, το σύμπαν είναι ένα σύμπαν νοητικό. Στην ιστορία του Αδάμ και της Εύας πρώτος κάνει την εμφάνισή του ο Αδάμ – σώμα επειδή ο άνθρωπος αποκτά την επίγνωση του σώματός του, πολύ πριν ανακαλύψει την Εύα – ψυχή του. Η Εύα – ψυχή μπορεί να προκαλεί προβλήματα ή να δίνει αρμονία στον Αδάμ – σώμα. Ο Αδάμ – σώμα όμως δεν μπορεί να επιβάλλει τίποτα στην Εύα – ψυχή χωρίς τη συγκατάθεσή της. Γι’ αυτό είναι λογικό που η Εύα παίρνει την απόφαση και δοκιμάζει τον καρπό της γνώσης του καλού και του κακού, επιβάλλοντάς τη θέλησή της και στον Αδάμ.
Μετά το προπατορικό αμάρτημα, οι άνθρωποι απέκτησαν τη γνώση του Καλού και του Κακού. Κι άρχισαν να κάνουν καλές και κακές σκέψεις. Η ανάμειξη του καλού και του κακού στη σκέψη μας είναι που φέρνει την πτώση. Όταν οι άνθρωποι κάνουν κακές σκέψεις ο νους της σάρκας τρέχει να τους βοηθήσει να τις πραγματοποιήσουν προσφέροντας πάντοτε τις δικαιολογίες που χρειάζονται. Οι αρνητικές σκέψεις, οι ανικανοποίητες ανάγκες, το μίσος, η άρνηση της συγνώμης επινοούν ένα σωρό θετικές δικαιολογίες από μέρους μας για να πραγματοποιηθούν. Γιατί τώρα γνωρίζουμε το καλό και το κακό. Δε μένει παρά να διαλέξουμε το καλό και μόνο το καλό, αποβάλλοντας κάθε ψήγμα του κακού που τρυπώνει σα φίδι μέσα μας με σκοπό να μας αποπροσανατολίσει. Η πάλη με το κακό είναι επίπονη. Μόλις επιτρέψουμε στο κακό να μπει στο νου μας, μας ζώνει ο φόβος και νοιώθουμε γυμνοί και απροστάτευτοι. Αναζητούμε κάτι το υλικό για να σωθούμε. Όπως οι πρωτόπλαστοι που, αφού έφαγαν από το δέντρο της γνώσης του Καλού και του Κακού και διαπίστωσαν τη δυαδικότητα των πραγμάτων, συνειδητοποίησαν τη γύμνια τους. Είδαν για πρώτη φορά ότι το σώμα τους είναι γυμνό. Και αναζήτησαν κάτι υλικό για να ντυθούν , αφού άρχισαν να πιστεύουν ότι η ανεπάρκεια είναι κάτι το υπαρκτό. ΄Εφτιαξαν δερμάτινους χιτώνες, επιχειρώντας έτσι να διορθώσουν τη μια ανεπάρκεια με μια άλλη και πέφτοντας βαθύτερα μέσα στη σύγχυση. Πίστεψαν ότι η αμαρτία, τα γηρατειά, η ασθένεια, ο θάνατος είναι υπαρκτά και αναπόφευκτα. Κι έτσι τα ενσωμάτωσαν στην πορεία της ύπαρξής τους μέσα από τον κύκλο των αλλεπάλληλων μετενσαρκώσεων που μόλις άρχιζε.
Κατά τον Πλάτωνα η ψυχή, που αντιλαμβάνεται τα αμετάβλητα πράγματα, τις Ιδέες, αμάρτησε και γι’ αυτό φυλακίσθηκε στο σώμα. Με τον όρο ιδέα δηλώνεται μια ατομική, αυθύπαρκτη οντότητα που υπάρχει αντικειμενικά, ανεξάρτητα από τη σύλληψή της από το νου. Η μόνη πραγματική ιδέα είναι η Ιδέα του Αγαθού, η οποία ταυτίζεται με το Θεό. Μετά την αμαρτία οι αισθήσεις πλέον παρουσιάζουν τα πράγματα στη γνώση μας και η νόηση γίνεται κατορθωτή μέσω των αισθήσεων. ΄Ετσι, η ψυχή που τα γνώριζε πριν κατευθείαν και με πληρότητα, περιορίζεται τώρα απλώς στην « ανάμνηση» της θαυμάσιας προηγούμενης ζωής της και των όσων εγνώριζε εκεί. Επομένως για τον Πλάτωνα «γιγνώσκειν είναι αναμιμνήσκεσθαι». Για τον Πλάτωνα, η αμαρτία και η πτώση είναι αναπότρεπτη. Όμως η βούληση του ανθρώπου παραμένει ελεύθερη, αφού η ψυχή αμάρτησε με τη θέλησή της αρχικά και ενώθηκε με το σώμα. Η ευτυχία και η τελείωση παραμένει ο αμετακίνητος στόχος κάθε ανθρώπου. Η ευτυχία δεν πρέπει να αναζητείται στα υλικά πράγματα και στις ηδονές αλλά στην προσπάθεια εξομοίωσής μας με το Θεό.
Ο Αριστοφάνης, θεωρεί τον έρωτα ως τη φυσική πορεία του ανθρώπου προς την τελείωσή του. Τα ανθρώπινα όντα δημιουργήθηκαν διπλά , αλλά θεώρησαν τους εαυτούς τους ισχυρούς, απομονώθηκαν, με αποτέλεσμα ο Δίας να τα χωρίσει στα δύο. Από τότε, τα δύο μισά του ανθρώπινου όντος επιδιώκουν την ένωσή τους και την ένωση με το Θεό μέσω του έρωτα.
Για τον Αριστοτέλη η ύλη και η μορφή, όπου ύλη είναι το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένο το κάθε πράγμα και μορφή το σύνολο των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, σημαίνουν τα δύο βασικά, αχώριστα και ίσης σημασίας, γνωρίσματα του όντος.
Η διαμάχη και ο πόλεμος εκτιμώνται από την κινέζικη σκέψη ως δείγμα ανισορροπίας και ατέλειας, ενώ τα πάντα αποβλέπουν στην ισορροπία. Και η καλύτερη έκφραση αυτής της αλήθειας είναι το Γιν και το Γιανγκ, το θηλυκό και το αρσενικό. Το Γιν είναι θηλυκό, γυναίκα, ζευγάρι, σκοτάδι, Σελήνη, νύχτα, χειμώνας, κρύο, βοριάς, υγρασία, αδράνεια, ανάπαυση, δεκτικότητα κ.λ.π., ενώ το Γιανγκ είναι αρσενικό, άντρας, αδέσμευτο, φως, ήλιος, μέρα, καλοκαίρι, ζέστη, νότος, ξηρασία. δράση, κίνηση, ασυμβίβαστο κ.λ.π. Το Γιν και το Γιανγκ πρέπει να βρίσκονται πάντα σε ισορροπία για να προκύπτει το καλό, ενώ το κακό προκύπτει πάντα από την ανισορροπία ανάμεσά τους. Η ανισορροπία όμως αυτή μπορεί να αποκατασταθεί.
Ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα και ομοίωση. Αυτή την εικόνα και ομοίωση όμως ο άνθρωπος θεώρησε ότι έπρεπε να την κατακτήσει. Γιατί ίσως μόνο τότε θα ήταν αληθινά δική του. Ο Αδάμ και η Εύα τοποθετήθηκαν στη Νιρβάνα-κήπο της Εδέμ από μια ανώτερη δύναμη το Θεό, που δεν έχει αρχή και τέλος σαν τον κύκλο. Στο δικό τους κύκλο έπρεπε να βαδίσουν μέσω των θανάτων και των επαναγεννήσεων. Να πέσουν για να ξανασηκωθούν ,να υποφέρουν για να εξελιχθούν, να μάθουν για να τελειωθούν, για να ενωθούν με το Θεό και να εγκατασταθούν οριστικά στη Νιρβάνα-κήπο της Εδέμ. Γι’ αυτό η πτώση του ανθρώπου πρέπει να θεωρηθεί σαν μια καθαρά εθελοντική του ενέργεια, αφού ο Θεός τον προίκισε με ελεύθερη βούληση.
Ο πειρασμός, αποδεικνύεται χρήσιμος δάσκαλος για την κατάκτηση της ελευθερίας να επιλέγουμε το καλό. Ο Καζαντζάκης στην «Ασκητική» μας προτρέπει να αφήνουμε ανοιχτή τη θύρα μας στην αμαρτία. Να μη βουλώνουμε τ’ αυτιά μας για να μην ακούμε τις Σειρήνες, παρά να τις παίρνουμε στο καράβι μας και να ταξιδεύουν κι αυτές μαζί μας. Να αγαπάμε το σώμα μας γιατί μονάχα μ’ αυτό μπορούμε σ’ αυτή τη γη να παλέψουμε και να μετουσιώσουμε την ύλη σε πνεύμα.
Σύμφωνα με το Κοράνι το προπατορικό αμάρτημα δεν απέκλεισε την ανθρωπότητα από την εύνοια του Θεού. Μετά το αμάρτημα ο Αδάμ δοκιμάσθηκε , δεν αποδοκιμάσθηκε. Υπάρχει καταδίκη και όχι κολασμός. Ο Αδάμ γίνεται και πάλι εκλεκτός του Θεού, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμά την εκ νέου καθοδήγησή του. Ο άνθρωπος θα παρουσιασθεί μόνος του, χωρίς το βάρος κάποιας κληρονομιάς ή συλλογικής ευθύνης ενώπιον της θείας δικαιοσύνης. Κανένας δε θα σηκώσει το βάρος του άλλου, επισημαίνει το Κοράνι, ελάτε σ’ εμάς μόνοι σας, όπως σας πλάσαμε την πρώτη φορά.
Στο τέλος της Βίβλου, ο άνθρωπος έχει ξαναγίνει πνευματικό ον, όπως ήταν στην αρχή, πριν την πτώση. « Και ναόν δεν είδον εν αυτή, διότι ναός αυτής είναι ο Κύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ και το Αρνίον ». Κατά τον ίδιο τρόπο μάλιστα, ακόμα και το φως της πρώτης μέρας της δημιουργίας δε χρειάζεται πια. « και η πόλις δεν έχει χρεία του ηλίου ουδέ της σελήνης, δια να φέγγωσιν εν αυτή. Διότι η δόξα του Θεού εφώτισεν αυτήν, και ο λύχνος αυτής είναι το Αρνίον». Εκεί, δεν λάμπει ο ήλιος ούτε η σελήνη δίνει φως, ούτε ανάβουν φωτιές, διότι το Φως της δόξας μου βρίσκεται εκεί. ΄Οσοι φθάνουν σ’ αυτή την κατοικία δεν επιστρέφουν πια. Ο κύκλος των γήινων μετενσαρκώσεων έχει κλείσει οριστικά. Και ο άνθρωπος έχει επιστρέψει στον πνευματικό κήπο της Εδέμ, με σκοπό να κατοικήσει εκεί για πάντα.
Υπάρχει όμως και ο Αδάμ – Βελιάλ που εκπροσωπεί τα πλάσματα που έχουν εκπέσει, αλλά δε θέλουν να επανέλθουν στον κήπο της Εδέμ. Τα επαναστατημένα αυτά πνεύματα, αγγελικά ή ανθρώπινα, επιθυμούν να είναι εγκλωβισμένα στον κόσμο της μορφής και αμφισβητούν τη δικτατορία του Υπάτου Όντος, που άλλοι ονομάζουν Θεό, άλλοι Αλλάχ και οι τέκτονες Μεγάλο Αρχιτέκτονα του Σύμπαντος. Ο Βελιάλ είναι έκπτωτος αρχάγγελος από την τάξη των Χερουβείμ και ιστορικά συνδέεται με το χανανιτικό Θεό Βάαλ. Ο πιο διάσημος όμως επαναστάτης ενάντια στην Ουράνια τάξη ακούει στο όνομα Εωσφόρος, δηλαδή «φορέας του φωτός».
